Achtergrond: een stichting onmisbaar voor subsidie? Dit zijn de afwegingen

Waarom kan ik bij veel subsidieregelingen alleen aanvragen als stichting?

Subsidieverstrekkers moeten ervoor zorgen dat het uitgekeerde geld goed wordt besteed. Cultuur + Ondernemen benadrukt dat die plicht bij de subsidieverstrekkers ligt. Zij moeten toezien dat met het subsidiegeld relevante projecten worden gefinancierd en dat het niet verdwijnt op iemands eigen rekening of naar aandeelhouders. Een stichting heeft daarbij een paar voordelen. Zo heeft een stichting geen winstoogmerk en richt deze zich altijd op een maatschappelijk doel, vastgelegd in de statuten. Wettelijk moet al het geld van de stichting dus gaan naar dat maatschappelijke doel. Daarnaast is er bij een stichting altijd sprake van meerdere betrokkenen, wat voorkomt dat één persoon ongecontroleerd alle besluiten neemt.

Met een stichting ben je als persoon bovendien beperkt aansprakelijk. Cultuur + Ondernemen wijst erop dat als een stichting schulden maakt of afspraken niet nakomt, de stichting aansprakelijk is voor eventuele schade die daaruit voorkomt. Denk bijvoorbeeld aan situaties zoals de coronapandemie, toen veel geplande voorstellingen niet doorgingen. Onder een stichting worden individuele bestuursleden of betrokken kunstenaars niet persoonlijk aansprakelijk gesteld.

Ook voor subsidieverstrekkers is dat prettig. Als een kunstenaar de prestatieafspraken niet kan nakomen, hoeft het fonds niet een individu aansprakelijk te stellen, wat een groot voordeel kan zijn.

Cultuur + Ondernemen weet dat fondsen en andere subsidieverstrekkers zich ervan bewust zijn dat het oprichten van een stichting bij kunstenaars en creatieve makers voor een drempel zorgt. Daarom is dit vaak alleen een eis bij structurele(re) subsidies of bij hogere subsidiebedragen. Waar de grens precies ligt, bepaalt de subsidieverstrekker.

Kan ik zonder stichting toch subsidie aanvragen?

Ja, dat kan. Al zijn de mogelijkheden om als individu aan te vragen beperkt. Cultuur + Ondernemen legt uit dat je in de meeste gevallen bijvoorbeeld geen meerjarige subsidies kunt aanvragen en dat hogere bedragen vaak niet beschikbaar zijn.

Het begint met de vraag waarvoor je precies subsidie nodig hebt en wat de hoogte is van het benodigde bedrag. Heb je bijvoorbeeld geld nodig om een muziekstuk te componeren of om een onderzoek te doen? Dan kun je bij verschillende fondsen terecht voor een ontwikkel- of onderzoeksubsidie. Zo’n bijdrage dekt in de regel alleen jouw uren en/of directe kosten.

Wil je een groter project doen met verschillende mensen die je moet uitbetalen? Dan wordt het lastiger. Maar ook dan zijn er mogelijkheden. Cultuur + Ondernemen adviseert om te bedenken of jij als kunstenaar of creatieve organisatie degene moet zijn die de subsidie aanvraagt. Misschien is er al een stichting waarmee je in het project samenwerkt. Deze stichting kan dan misschien de aanvraag doen. Denk vooraf goed na over hoe je wilt samenwerken en of je daarbij niet (te veel) controle over het project verliest. De hoofdaanvrager legt namelijk verantwoording af over hoe de subsidie is besteed en heeft dus formeel gezien zeggenschap over het budget.

Er zijn ook subsidies waarbij een organisatie, zoals een ensemble of festival, een aanvraag kan doen om met jou samen te werken of om jou een artistieke opdracht te geven. In dit geval vraag je dus niet zelf aan, maar kom je via de aanvrager toch voor subsidie in aanmerking.

Is een stichting iets voor mij?

Wil je toch zelf subsidie aanvragen voor een groter project? Cultuur + Ondernemen adviseert om goed te onderzoeken of een stichting bij jou past. Werken vanuit een stichting verandert de zeggenschap die je hebt over je werk, omdat er een bestuur is dat met je meekijkt. Bovendien kost het oprichten van een stichting tijd en geld. Meer over (het oprichten van) stichtingen lees je in de kennisgids van Cultuur + Ondernemen. Zo maak je een goede afweging of het oprichten van een stichting past bij jou en je toekomstplannen.

Past een stichting bij mijn subsidieplannen?

Als je besluit een stichting op te richten, kijk dan goed naar de eisen van de subsidieverstrekker. Cultuur + Ondernemen wijst erop dat dit vooral belangrijk is wanneer je de stichting opricht met het oog op subsidieaanvragen. Fondsen en andere verstrekkers stellen vaak eisen aan het soort stichting dat mag aanvragen en aan de soorten activiteiten die ze ondersteunen.

Een fonds kan bijvoorbeeld eisen dat de stichting een presenterende of producerende organisatie is. Onder producerende organisaties vallen bijvoorbeeld theatergezelschappen of filmproductiemaatschappijen, terwijl onder presenterende instellingen podia en festivals vallen. Als jouw beoogde stichting niet precies binnen de definitie past, kun je buiten de boot vallen. Beoordeel ook de match met jouw financieringsbehoefte. Als die behoefte bij jouw beoogde stichting met name gericht is op het vinden van subsidies voor huisvesting en andere vaste lasten, moeten de eisen van de subsidieverstrekker daar natuurlijk wel bij passen.

Kortom, onderzoek goed waar je passende subsidies kunt aanvragen en of de beoogde stichting hiervoor in aanmerking komt.

Tot slot is timing van belang, zeker bij meerjarige subsidies. Soms moet de stichting bijvoorbeeld al een aantal jaar actief zijn of moet je eerder behaalde resultaten kunnen aantonen. Cultuur + Ondernemen noemt dit ook wel je ’track record’.