RIVM / Trimbos-Instituut
Achtergrond: monitor laat verslechtering van mentale gezondheid zien
18 december 2025
Uit de nieuwste Monitor Mentale Gezondheid van het RIVM en het Trimbos-instituut blijkt dat de mentale gezondheid van verschillende groepen in Nederland onder druk staat.
Met name adolescenten, vrouwen en jongvolwassenen ervaren relatief vaak mentale klachten. In de Monitor brengen het RIVM en het Trimbos-instituut periodiek in kaart hoe het staat met de mentale gezondheid van de Nederlandse bevolking. De resultaten dienen als onderbouwing voor beleidsontwikkeling, onder meer door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Uit de analyses komt naar voren dat psychische problemen vaak samenhangen met andere gezondheidsklachten.
Wanneer mensen niet tijdig passende ondersteuning of zorg ontvangen, kunnen klachten verergeren. Dit leidt niet alleen tot hogere zorgkosten, maar vergroot ook het risico op langdurig verzuim en arbeidsongeschiktheid.
Mentale gezondheid blijkt bovendien nauw verbonden met factoren zoals deelname aan betaald werk en leefstijl. Het vroegtijdig signaleren van mentale problemen is daarom van groot belang. Ook goede en tijdige toegang tot zorg kan bijdragen aan het voorkomen van zwaardere klachten en langdurige uitval.
Mentale gezondheid en werk
Op de werkvloer kunnen mentale problemen aanzienlijke gevolgen hebben. Werknemers met psychische klachten lopen een verhoogd risico op langdurig verzuim en daarmee samenhangende kosten. Onder werkenden met een verminderde mentale gezondheid komen gevoelens van angst en depressie het meest voor. Daarnaast worden burn-outklachten en het ervaren van belemmeringen door emotionele problemen veel genoemd.
Bijna één op de vier werkenden gaf aan in het afgelopen jaar te maken te hebben gehad met een psychische aandoening; een kleiner deel kampte zelfs met meerdere klachten tegelijk. Vrouwen rapporteren vaker angst- en depressieve gevoelens dan mannen.
Werkomstandigheden spelen hierbij een belangrijke rol. Factoren zoals psychosociale arbeidsbelasting, de balans tussen werk en privé en de mate van sociale steun van collega’s en leidinggevenden kunnen de mentale gezondheid versterken of juist onder druk zetten. Werk vervult daarbij een dubbele functie: naast inkomen en bestaanszekerheid biedt het ook zingeving, structuur en sociale verbondenheid. Het kunnen deelnemen aan werk en samenleving draagt daarmee wezenlijk bij aan het mentale welzijn.