Blueyard
Achtergrond: van knelpunten naar oplossingen – over de adviespraktijk cultuursubsidies
5 november 2025
De advisering over de meerjarige cultuursubsidies zorgde vorig jaar in sommige kringen voor veel discussie.
Het bureau Blueyard onderzocht op eigen initiatief hoe die adviespraktijk beter kan. Hun eerste publicatie, "De adviespraktijk voor cultuursubsidies: zeven dilemma’s", verscheen in maart 2025 in Theaterkrant Magazine.
Inmiddels is het vervolg verschenen: Van knelpunten naar oplossingen – Herziening van de adviespraktijk cultuursubsidies. Het rapport bundelt inzichten uit gesprekken met beleidsmakers, kunstenaars, fondsmedewerkers en bestuurders, en bevat praktische voorstellen om de beoordelingspraktijk eerlijker, transparanter en werkbaarder te maken.
Blueyard biedt het rapport aan de sector aan, in de hoop dat de aanbevelingen leiden tot verbetering van het systeem.
Aanleiding
Het document “Van knelpunten naar oplossingen – Herziening van de adviespraktijk cultuursubsidies” is een rapport uit 2025, opgesteld door Henk Scholten, Jurriaan Rammeloo en Ingrid van Engelshoven, namens Blueyard Coöperatief UA.
De aanleiding is de groeiende kritiek op de huidige adviespraktijk rond cultuursubsidies. Binnen de culturele sector bestaat onvrede over bureaucratie, gebrek aan transparantie en de werking van het peerreviewsysteem. Blueyard nam op eigen initiatief het voortouw om te onderzoeken hoe het beoordelingssysteem eerlijker, eenvoudiger en effectiever kan worden ingericht.
Kern van het document
Het rapport analyseert zeven knelpunten in de adviespraktijk (zoals de druk op peer review, overmatige juridisering, te veel beoordelingscriteria, de tegenstelling tussen stabiliteit en vernieuwing, en het ontbreken van integrale afweging). Voor elk knelpunt worden concrete oplossingsrichtingen geformuleerd.
Daarnaast stelt Blueyard vijf pijlers voor een toekomstbestendige adviespraktijk:
- Onderscheid in speelvelden – niet elke instelling hoeft via hetzelfde beoordelingskader beoordeeld te worden.
- Minder en eenvoudigere criteria – eerst een objectieve toets op professionaliteit, daarna inhoudelijke beoordeling.
- Integrale afweging expliciet maken – het geheel (het culturele ecosysteem) moet meewegen, niet enkel losse aanvragen.
- Professionalisering van de beoordeling – commissiewerk is een vak; investeer in training en ondersteuning.
- Eén aanvraag en één beoordeling – betere afstemming tussen fondsen, gemeenten en provincies om dubbel werk te voorkomen.
Doel
Naast vermoedelijk acquisitiedoelstellingen wil het rapport een praktisch advies bieden aan de beleidsmakers en de culturele sector om het subsidie-adviesstelsel rechtvaardiger, transparanter en werkbaarder te maken, zonder het hele cultuurbeleid te herzien.