Advies Raad voor Cultuur: Toegang tot cultuur; Op weg naar een nieuw bestel in 2029

Ga hier direct naar:

• Infographic Toegang tot cultuur, op weg naar een nieuw bestel 2029
• Advies toegang tot cultuur op weg naar een nieuw bestel in 2029
• Samenvattende Brochure toegang tot cultuur

In ‘de krant’:

• de Volkskrant
• NRC
• Cultuurpers

De Raad voor Cultuur heeft daarom op verzoek van de staatssecretaris van Cultuur en Media op 26 januari het rapport ‘Toegang tot cultuur; op weg naar een nieuw bestel in 2029’ uitgebracht. Met het rapport beoogt de raad om de overheidsfinanciering zo veel mogelijk te laten bijdragen aan een rijk cultureel leven voor iedereen in Nederland. Dit is belangrijk omdat cultuur kleur geeft aan het leven van mensen en omdat cultuurproductie, -beoefening en -beleving bijdragen aan de brede welvaart in Nederland.

De Raad voor Cultuur wil cultuur toegankelijker maken door:

• Te zorgen voor voldoende cultuuraanbod in elke regio door de financiering evenwichtiger te verdelen over alle regio’s en hier extra geld voor uit te trekken. Nu verschilt per regio te veel welke culturele voorzieningen er zijn, wat daar is te zien, te horen, te beleven en welke mogelijkheden voor cultuurparticipatie er zijn. De cultureel sterke regio’s worden steeds sterker, terwijl in andere regio’s de kansen en voorzieningen juist afnemen.
• Verbreden naar verschillende soorten makers, culturele organisaties en soorten cultuur. Delen van het culturele veld zijn nu nog ondervertegenwoordigd, bijvoorbeeld omdat de genres waarin ze werkzaam zijn, of de manier waarop ze werken of zich organiseren, niet in het huidige systeem passen.
• Te werken aan de vitaliteit van de sector door cultuureducatie stevig te verankeren in en rond school, de financiering voor talentontwikkeling consistenter te maken en meer verbinding tot stand te brengen tussen amateurs en professionals.
• Minder administratieve druk voor makers en culturele organisaties door de manier waarop zij moeten aanvragen en verantwoording afleggen, te verlichten.

Voorstellen voor verandering: 

• Kom tot een ‘Kaderwet cultuur’ en veranker daarin de zorg van het Rijk, provincies en gemeenten voor cultuur.
• Breng de hele financiering vanuit de rijksoverheid onder bij 1 rijksfonds, met daarbinnen afdelingen met een provincie als werkgebied (en Caribisch Nederland) om alle regio’s vanuit cultuurbeleid aandacht te geven. De Raad voor Cultuur ‘nieuwe stijl’ zal dan niet meer adviseren over subsidieaanvragen, maar wel over de kaders en het beleid.
• Hanteer brede begrippen van kunst en kwaliteit waarbij het bestaande aanbod wordt gekoesterd en het nieuwe wordt omarmd.
• Verhoog het budget structureel met 200 miljoen euro per jaar.

Samen met de sector verder uitwerken

In aanloop naar de invoering van een nieuw stelsel per 1 januari 2029 is nog veel uitwerking nodig. De raad adviseert de regering om de sector verder te betrekken en zo de creativiteit van makers en van culturele organisaties te benutten.

Reactie VNPF

De VNPF moet het lijvige rapport nog lezen en tot zich door laten dringen en zal ook officieel reageren. Aan de hand van de presentatie is de VNPF enthousiast. Richting ANP is desgevraagd als volgt gereageerd, Berend Schans (VNPF): De Raad voor Cultuur wil uitsluiting tegengaan dat juichen we toe. Meer toegang van ‘nieuwe’ vormen van cultuur, een breder cultuurbegrip dan alleen het canonieke, klinkt als popmuziek in onze oren. Het werd tijd. Meer in de regio, wettelijke verankering, meer experimenteer ruimte, het slechten van muren tussen amateurs en profs, en het werken aan een te begrijpen en overzichtelijk en laagdrempelig cultuurbestel juichen we ook toe. Fijn dat er ook geadviseerd wordt dat dit ook extra geld mag kosten.
We hebben wel wat twijfels bij het idee van één fonds. We snappen wel waarom, om uit hokjes te geraken, maar het klinkt als een stroperig, duur fusieproces, met een risico op “eilandvorming”. Dat geld kan beter, denken wij, besteed worden aan de kunst en cultuurketens.