salarisvanmorgen.nl
Chaos in zzp-land – hoe krijgen we duidelijkheid voor zelfstandigen?
5 december 2024
De “chaos in zzp-land” wordt volgens Tweede Kamerlid Aartsen (VVD) steeds groter. Hij vraagt minister Van Hijum van SZW om duidelijkheid voor zelfstandigen.
Tweede Kamerlid Aartsen heeft vragen over het bericht “Zzp’ers willen ondanks strengere regels geen vaste baan en kiezen ‘massaal’ voor dure draaideurroute”. Vanaf januari 2025 gaat de Belastingdienst strenger controleren op schijnzelfstandigheid. De overheid wil zo voorkomen dat deze mensen risico’s lopen omdat ze moeilijker rechten kunnen afdwingen die een werknemer wel heeft. Maar veel zelfstandigen willen niet in loondienst werken en gaan nu aan de slag via een detacherings- of uitzendbureau, schrijft het AD. De regels zorgen alleen maar voor nieuwe problemen, constateert Aartsen. Is dit medicijn niet schadelijker dan de kwaal? Volgens Van Hijum is er een enorme groei aan zelfstandigen. Hij heeft het over 1,3 miljoen zelfstandigen waarvan 700.000 het hoofdinkomen als zelfstandige verdienen.
Schijnzelfstandigheid
“We hebben met elkaar geconstateerd dat er daarbij niet zelden sprake is van schijnzelfstandigheid. Schijnzelfstandigheid houdt in dat er sprake is van een constructie waarbij je werkt als zelfstandige, terwijl je volgens het arbeidsrecht eigenlijk in loondienst zou moeten zijn. Dat zien we in heel veel sectoren gebeuren. Dat zien we in de kinderopvang, de beveiliging, de bouw en de bezorging.”
Schijnzelfstandigheid gaat vaak gepaard met uitbuiting en misstanden, legt Van Hijum uit.
“Het hoge aantal zelfstandigen holt ook het draagvlak onder onze sociale zekerheid uit, want werknemersverzekeringen, zoals de verzekeringen tegen arbeidsongeschiktheid en werkloosheid, maar ook het pensioen, zijn voorzieningen die we met elkaar betalen en moeten opbrengen.”
Coulance
“Vanaf 1 januari gaat de Belastingdienst inderdaad weer handhaven, maar we hebben gezegd: dat begint niet meteen met boetes uitdelen. Ook gaan we niet meteen met terugwerkende kracht allerlei achterstallige premies opleggen als we een situatie aantreffen waarin onverhoopt sprake is van schijnzelfstandigheid.”
“Het is wel degelijk mogelijk om als zelfstandige te blijven werken. (…) Maar we zullen wel scherper moeten aangeven in welke functies je als zelfstandige actief kunt zijn, voor welke werkzaamheden dat geldt en waar dat niet langer kan vanwege het arbeidsrecht.”
Plan B
Van Aartsen:
“Zorg nou voor een goed plan B, een back-upplan voor deze handhaving, voor als deze problemen zich echt gaan voordoen. Anders hebben we echt een probleem met elkaar.”
Van Hijum:
“We moeten (…) een keer door dat punt heen dat we weer gaan handhaven wat de wet is. Want het is op zichzelf duidelijk wat de wet is. Alleen, we willen dat met gevoel doen. Dat doen we door mee te denken met de sectoren, door de problemen inzichtelijk te maken, door dilemma’s te verduidelijken en door de handhaving coulant op te starten.”
Zachte landing
Van Aartsen:
“We hebben als Kamer wel heel duidelijk gezegd dat we een zachte landing willen. En als die landing dadelijk niet zacht, maar hard blijkt, hebben we een groot probleem. Vandaar ook echt de oproep om te gaan kijken en blijven kijken naar die handhaving. Blijf nou niet recht op een muur afrijden als die dadelijk echt hard blijkt te zijn. Maar laten we dan ook durven zeggen: misschien moeten we alleen maar, of voornamelijk, handhaven onder die €33. Want als die chaos en onrust dadelijk zo groot zijn dat er problemen zijn, dan schiet het doel zich voorbij.”
Van Hijum:
“Wij zullen natuurlijk ons werk blijven doen met oog voor de uitvoeringspraktijk. (…) We zijn met de sectoren in gesprek. We proberen dit beleid uit te voeren op basis van reële signalen: ontstaan die problemen daar, of zien we een beweging op gang komen dat meer mensen in vaste dienst gaan en dat die problemen zich langzaam maar zeker oplossen.”
De minister zegt toe zo goed mogelijk in beeld proberen te brengen wat de feitelijke ontwikkelingen zijn die zich op de arbeidsmarkt voordoen. Daar hoort ook de beweging naar draaideurconstructie voor uitzend-, bemiddelings- en detacheringsbureaus. “Dat er daarbij geen misbruik mag zijn, is ook een vertrekpunt, want het gaat daar per definitie vaak om tijdelijke constructies. Ook dat zullen we in beeld brengen.”
Debat op 3 december 2024 in Tweede Kamer https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/detail/2024-2025/31