Cultuursector bepaalt de bandbreedte van onze weerbaarheid

Voor AFAS Software is Martijn Mulder (o.a. Poplive) geinterviewd over o.a. het belang van leisure en cultuur. Lees verder.

Geluk, plezier en gastvrijheid
‘De vrijetijdssector is een van de grootste sectoren wereldwijd. Het maatschappelijk belang en de economische waarde zijn de afgelopen decennia fors toegenomen. Schattingen lopen uiteen van 5 tot 10 procent van de wereldeconomie. Dat is moeilijk preciezer te maken, omdat de sector formeel niet bestaat. Er wordt vaak gekeken naar óf cultuur, óf entertainment, óf sport, óf horeca. Terwijl dat in mijn ogen allemaal onder leisure valt: de industrie van het schijnbaar nutteloze. Door dat continue opknippen, krijgt die industrie niet de aandacht die het verdient. Ook in omgevingsvisies, of bijvoorbeeld in het nieuwe regeerakkoord, komt het woord leisure niet voor. Hooguit wordt toerisme een keer genoemd.’

‘Dat heeft de sector ook deels aan zichzelf te wijten. Er is geen branchevereniging, geen gezamenlijk geluid. Toch hebben culturele instellingen, poppodia en vakantieparken bijvoorbeeld meer gemeen dan ze zelf soms denken. Ze hebben allemaal als kern dat ze mensgericht zijn, en ervaringen en belevingen bieden. Geluk, plezier, gastvrijheid. Dat is de gemeenschappelijke deler.’

Bandbreedte van weerbaarheid
‘Die gemeenschappelijke deler hebben we met zijn allen ook gewoon nodig. Leisure bepaalt de bandbreedte van onze weerbaarheid! Leisure draait niet om zorgen dat je overleeft, maar wel om hoeveel plezier, geluk en vrijheid je ervaart. Dat missen we pas als het niet meer kan – bijvoorbeeld tijdens lockdowns. Dan ervaren mensen vaak ook pas het belang van wat ze anders gewoon leuke dingen noemen. En dat belang neemt al honderd jaar toe. Omdat leisure ook om mentaal en fysiek herstel draait, om zelfontplooiing en om escapisme. Om heel even, of iets langer, te ontsnappen aan de hectiek van het dagelijks leven. In onze maatschappij wordt de druk van het presteren steeds groter. Dat ervaren mensen op hun werk, maar bijvoorbeeld ook op social media. Zo wordt af en toe ontsnappen ook steeds belangrijker.’

‘Daarbij komt dat vrije tijd en realtime, live ervaringen steeds schaarser worden. vooral: gedeelde ervaringen! Juist in deze digitale tijd wordt ‘echt’ weer steeds belangrijker. Ik heb zelf onderzoek gedaan naar de uitgaanssector in Rotterdam. We vroegen mensen wat ze het meest misten tijdens de lockdown. En dat bleken de onverwachte ontmoetingen te zijn. De spontane gesprekken, de rare mensen, het opgaan in de massa. Leisure biedt als enige sector authentieke ervaringen. En daarmee heeft de sector goud in handen. Ook na corona.’ 

Vertrouwen en zorgen
‘Tenslotte is leisure een bijzonder flexibele sector. Ga maar na, na 9/11 lag een groot deel van de branche op zijn gat. Net als na de crisis van 2008. Maar telkens zag je dat ze er na een paar jaar weer fantastisch voorstond. In die zin heb ik er nu ook vertrouwen in. Zeker op brancheniveau. Maar naarmate de coronacrisis langer duurt, wordt het wel zorgelijker voor veel individuele organisaties.’ 

‘De écht grote spelers hebben vaak wel vet op de botten, en ze kennen de weg naar overheden en investeerders. Dat geldt voor partijen in het middensegment veel minder. Je ziet nu dan ook al veel fusies en overnames. Wat precies het midden is, verschilt een beetje per subsector. Maar je kunt je voorstellen dat eenpitters nu tijdelijk iets anders doen, en na corona weer opstarten. Terwijl dat lastiger is als je nu een bedrijf van tien man dicht moet houden.’   

‘De grootste uitdaging wordt hoe dan ook de personele bezetting. Dat is in alle sectoren zo, maar in het bijzonder in leisure. ZZP’ers zijn enorm belangrijk voor de branche, net als vrijwilligers. En wie zegt dat die na de crisis allemaal terugkeren? Er was vóór de crisis al een probleem met schijnzelfstandigheid, en dat zal alleen maar groter worden. Ruimte om veel meer te gaan betalen, hebben organisaties vaak niet. Dus áls straks alles weer open mag, ligt er een enorme markt voor authentieke ervaringen. De vraag is wie die ervaringen gaat bieden. Ik heb het antwoord niet, maar ik kan me wel voorstellen dat organisaties alles op alles zetten om vaklui te werven en te binden.

En voor de rest wordt het nóg belangrijker om zo efficiënt mogelijk te werken. Een hele kluif ja. Maar met de creativiteit van deze sector, komt ook dat ongetwijfeld goed.