“De festivals popelen. Of blijven de velden toch weer leeg?”

" Het leek vorig jaar logisch en veilig om de festivals naar 2021 door te schuiven, maar ook dit seizoen is veel onzeker. Toch is er hoop, mits de overheid een vangnet spant. "

“ ‘Als we op het gaspedaal kunnen trappen en gaan organiseren, is back-up fijn.’ Eén ding is wel zeker: er gaat niets boven live.

Paaspop. Pinkpop. Zwarte Cross. Best Kept Secret. North Sea Jazz. Woo Hah! Roadburn. Down The Rabbit hole. Mysteryland. Lowlands. Into The Great Wide Open. Van de lente tot de winter werden in 2020 de muziekfestivals afgeblazen. De festivalsector, van stadsfestival tot meerdaags muziekevenement, werd vorig jaar volledig platgelegd door de coronacrisis, zonder uitzicht op een snelle oplossing of een tegemoetkoming voor al gemaakte aanloopkosten. De onlangs opgestarte vaccinatiecampagne zorgt nu voor een stip aan de horizon. Maar hoe zal dit festivaljaar er uit gaan zien?

Januari, februari en maart zijn gewoonlijk maanden dat popfestivals hun programma samenstellen. Programmeurs boeken artiesten en bedenken langs welke muzikale lijnen de thema’s zullen lopen. Leveranciers krijgen hun eerste bestellingen door wat betreft licht, geluid, horeca etc. Dan zijn er de vergunningen, de logistiek.
Maar de onzekerheden zijn nog talrijk in een land in lockdown. De proefevenementen die Fieldlab zou uitvoeren in januari, met voetbalwedstrijden en een theatervoorstelling, zijn dinsdag door minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) op de lange baan geschoven vanwege de Britse variant van het coronavirus. Daarmee stagneert ook het onderzoek naar sneltesten voor festivalbezoekers. Met de over de hele wereld nog geldende reisbeperkingen, lockdowns en andere maatregelen om het virus te beteugelen, wordt het voor artiesten uit het buitenland moeilijk over te komen. En daarbij is er geen verzekeraar meer die een festival tegen een pandemie verzekert.

GARANTIEFONDS VOOR DE EVENEMENTENBRANCHE

Met een paginagrote advertentie vroeg de evenementenbranche met de hashtag #happynewyear eerder deze maand om duidelijkheid van de overheid. De Alliantie van Evenementenbouwers waarbij de meeste festivals aangesloten zijn hoopt op een garantiefonds naar Duits model om met de voorbereidingen voor aankomende zomer te kunnen beginnen.

De evenementen, uiteenlopend van het Eurovisie Songfestival, Zwarte Cross, Lowlands tot Mysteryland, hopen uiterlijk 1 februari te weten wat er wel of niet mag de komende maanden.

De Duitse minister van Financiën, Olaf Scholz, zei vorige maand tegen dagblad Der Tagesspiegel dat er voor de tweede helft van 2021 ruimschoots concerten, voorstellingen en evenementen georganiseerd moeten worden. Mocht de coronapandemie dan nog niet voorbij zijn, zou de Duitse overheid de gemaakte kosten vergoeden.

Of Nederland dat voorbeeld volgt is nog niet zeker. Minister Ingrid van Engelshoven (Cultuur) toonde zich welwillend, eind vorig jaar. Maar dat moet in overleg met het ministerie van Financiën en het ministerie van Economische Zaken. Begin februari zou er duidelijkheid over moeten komen.

Jolanda Jansen, directeur van Rotterdam Ahoy en woordvoerder van de Alliantie van Evenementenbouwers, geeft in een persbericht aan dat het organiseren van grootschalige evenementen een lange voorbereidingstijd kost. „We kunnen het ons niet veroorloven een tweede evenementenzomer te missen, want dan staat er straks een nog groter deel van de 100.000 mensen op straat en ligt een branche, die goed is voor 7,4 miljard omzet, compleet op zijn gat.”

De evenementenbranche sloeg vaak alarm in 2020, onder meer met de campagne #soundofsilence en in december was de actie #theshowmustgoon.

Welke festivals we ook spreken, ze popelen om de slag te gaan. Sommigen wisten met veerkracht een digitale editie te organiseren, zoals Lowlands in augustus of Eurosonic/Noorderslag deze week, maar er gaat gewoon niets boven live. Naast het vaccinatieprogramma is de hoop nu vooral gevestigd op de komst van een garantiefonds – een grote wens van de Alliantie van Evenementenbouwers waarbij de meeste festivals aangesloten zijn. Ze hopen uiterlijk 1 februari van de overheid te weten wat er de komende maanden mogelijk is (zie het blokje over het garantiefonds). „De gemaakte kosten terugkrijgen als we ons festival toch moeten annuleren zou een fantastische oplossing zijn. Dan kunnen we in elk geval aan het werk”, zegt directeur Jan Willem Luyken van het North Sea Jazz Festival.

Zo’n garantiefonds zou de start van een festivalseizoen mogelijk kunnen maken, zeggen festivals als Pinkpop. „Als we op het gaspedaal kunnen trappen en gaan organiseren, is back-up fijn”, zegt de festivalmanager van Pinkpop, Niek Murray. Veel organisatoren werken nu in kleine teams en houden de kosten zo laag mogelijk. Artiesten strikken ze hooguit in optie, aanbetalingen voor leveranciers houden ze zo lang mogelijk af. Hiphopfestival Woo Hah! schuift grote financiële verplichtingen voor zich uit. „We kunnen wel een podium reserveren, maar op gegeven moment moet er een aanbetaling gedaan worden en dat doen we nu nog niet”, zegt Ruud Lemmen.

Iedere week dat dit langer duurt wordt de ravage in de sector groter en wordt de toekomst problematischer, meent Eric van Eerdenburg, directeur van Lowlands. „Al die toeleveranciers, ze houden het niet meer. Als ik zeg, doe mij 20 wagens licht en geluid, 40 vrachtwagens toiletten en 3.000 slaapplaatsen dan moet ik dat betalen. En als de overheid weer op de stopknop drukt, hoop je op een vangnet. Op het moment dat het kan moeten we gaan. Maar we moeten wél nu beginnen.”

Het kleine festival Grasnapolsky, dat half mei moet plaatsvinden, heeft ook een voet op de rem. „We leggen geen artiesten vast, we maken geen afspraken met leveranciers, we huren geen zzp’ers in”, zegt Mariska Berrevoets. „Als er een garantiefonds zou komen, kunnen we meer onzekerheid aan zonder dat wij al het risico lopen als het festival toch niet kan doorgaan. Daarvoor hebben wij de buffer niet.”

Onzekerheid regeert
Pinkpop, half juni in Landgraaf, gaat vooralsnog gewoon door met grote headliners als Red Hot Chili Peppers, Deftones en Pearl Jam op het programma. Maar de onzekerheid regeert, zegt Murray. „We zijn positief, maar realistisch. En wij dachten na een hevige storm of verscherpte veiligheidsmaatregelen vanwege mogelijke terroristische dreiging echt wel alles gehad te hebben.” Er zijn nog best veel namen bekend te maken. „Nu werken we langzaam aan basisdingen, het vergunningentraject. Het is zo onzeker.”

Onder de ticketregeling die vorig jaar werd ingesteld, werden kaartjes voor een evenement geldig voor de verplaatste editie, mits die binnen 13 maanden plaatsvindt – een manier om de organisaties niet failliet te laten gaan. Maar nu ontstaat het risico dat festivals die hun 2021 editie nu alsnog naar 2022 verplaatsen, al die tickethouders hun geld moeten terugbetalen – tenzij de ticketregeling wordt verlengd. "