Europese Commissie publiceert richtlijnen voor collectieve arbeidsovereenkomsten voor zelfstandigen

Op 29 september 2022 keurde de Commissie richtlijnen goed voor collectieve arbeidsovereenkomsten voor zelfstandigen. 

• Ontdek hier de richtlijnen. 

De Commissie wil meer duidelijkheid en zekerheid geven over de toepasselijkheid van het EU-mededingingsrecht op dit soort overeenkomsten.

Wat is de uitdaging?
Overeenkomsten tussen ondernemingen die de concurrentie binnen de interne markt beperken, zijn in principe verboden (Art. 101 VWEU). Echter, naar aanleiding van een aantal zaken die door het Europese Hof van Justitie zijn geoordeeld, zouden bepaalde overeenkomsten buiten deze reikwijdte vallen. Dit is het geval voor collectieve onderhandelingen tussen organisaties die werkgevers en werknemers vertegenwoordigen over overeenkomsten ter verbetering van de arbeidsomstandigheden.

Wat zeggen de Richtlijnen?
De richtlijnen die nu door de Commissie worden voorgesteld, zijn opgebouwd rond deze regels zodat zzp'ers overeenkomsten kunnen sluiten met hun tegenpartij(en).

De Commissie verduidelijkt in deze richtsnoeren:

• dat collectieve overeenkomsten van zelfstandige zelfstandigen die zich in een situatie bevinden die vergelijkbaar is met die van werknemers buiten de werkingssfeer van artikel 101 VWEU vallen en dus de mededinging niet beperken; en

• dat zij niet zal optreden tegen collectieve overeenkomsten van ZZP’ers die een onevenwichtige onderhandelingsmacht ervaren ten opzichte van hun tegenpartij(en).

Er zijn drie situaties van zzp'ers waarop de richtlijnen van toepassing zijn:

• Economisch afhankelijke ZZP'ers;

• Zelfstandigen die ‘zij aan zij’ werken met werknemers in loondienst, en;

• ZZP'ers aan het werk via digitale arbeidsplatformen.

De Richtlijnn specificeren verder dat het bij de gesloten cao's gaat om de volgende situaties:

• CAO's gesloten door zzp'ers met wederpartij(en) die een zekere economische slagkracht hebben, dat wil zeggen een omzet hebben van meer dan 2 miljoen euro en/of 10 werknemers of meer in dienst hebben;

• Collectieve overeenkomsten gesloten door zelfstandigen op grond van nationale of Uniewetgeving.