Het Cultuurfonds introduceert leningprogramma van zes miljoen euro

Het fonds investeert jaarlijks rond de 50 miljoen euro in duizenden initiatieven. In 2024 ging het om ruim 55 miljoen euro voor meer dan vierduizend projecten. De middelen komen voornamelijk uit bijdragen van loterijen, donateurs en particuliere schenkers. Door de verkoop van het voormalige kantoor aan de Herengracht — goed voor 6,5 miljoen euro — ontstond de ruimte om een nieuw financieringsinstrument te ontwikkelen. In plaats van dit bedrag volledig weg te schenken, besloot het fonds het in te zetten als revolverend kapitaal. Vanaf 6 november kunnen instellingen leningen aanvragen van minimaal een half miljoen euro, tegen een rente van 1,5 procent.

Broers licht toe dat veel culturele organisaties ambitieuze plannen hebben, maar moeite hebben om grote investeringen rond te krijgen. Gemeentelijke en landelijke overheden verstrekken bovendien steeds minder subsidies, waardoor projecten regelmatig vertraging oplopen of stil komen te liggen. „We willen zorgen dat goede ideeën niet blijven hangen door een gebrek aan financiering”, zegt ze.

Voordat het leningsysteem officieel werd ingevoerd, moest er zowel juridisch als fiscaal een stevige basis worden gelegd. Ook de Autoriteit Financiële Markten gaf toestemming. Het vinden van een geschikte pilot bleek echter eenvoudig: de Hortus Botanicus in Amsterdam kampte met een tekort voor de renovatie van de Klimatenkas. Door de coronaperiode liepen de kosten flink op, waardoor er 1,5 miljoen euro ontbrak. Dit bedrag was te groot om als gift te verstrekken, maar bleek wél geschikt voor een proeflening met een looptijd van een jaar. De hernieuwde kas werd afgelopen september feestelijk geopend.

Vanaf 6 november kunnen alle Nederlandse cultuur- en natuurinstellingen die als stichting of vereniging staan ingeschreven bij de Kamer van Koophandel een aanvraag doen. Voorwaarde is dat een organisatie een onafhankelijk bestuur of Raad van Toezicht heeft en dat het project binnen Nederland wordt uitgevoerd. Het Cultuurfonds beoordeelt de inhoudelijke waarde van de plannen, terwijl Phenix Capital Group uit Amsterdam de financiële kant onderzoekt en adviseert over hoogte en looptijd van de lening.

Het fonds spreekt zelf van ‘zachte leningen’: ruimere voorwaarden, langere looptijden en bedoeld om instellingen te helpen die te maken hebben met grote investeringsgaten. „Er zijn al wel voordelige leningen beschikbaar in de sector, maar meestal gaat het om beperkte bedragen”, aldus Broers. „Met dit nieuwe instrument kunnen ook grotere financiële uitdagingen worden opgevangen. Het is een manier om een sector te ondersteunen die al lange tijd onder druk staat.”