Green Leisure Group, Heleen Hoevenaars
Poppodia laten zien hoe de culturele sector samen kan verduurzamen
16 november 2022
30 Nederlandse poppodia zetten zich in voor het verduurzamen van hun locatie en om duurzaam ondernemen te verankeren binnen hun eigen organisatie en dagelijkse bedrijfsvoering. Samen hebben zij deze ambitie onderschreven in een convenant Greenstages2020.
Dit samenwerkingsverband laat nu al zien dat het een flinke impuls kan geven aan het verduurzamingsproces. De VNPF is partner en volgt de voortgang van GreenStages2020 op de voet. De urgentie om te verduurzamen groeit; energiekosten rijzen de pan uit, klimaatproblemen stapelen zich op en milieuregelgeving wordt steeds verder aangescherpt. Ook de culturele sector voelt de noodzaak om te verduurzamen. Een onderzoeksrapport van De Boekmanstichting laat zien dat deze sector de laatste jaren weinig vooruitgang heeft geboekt in de transitie naar duurzaam ondernemen. Daar heeft corona zeker zijn aandeel in gehad, maar vaak weet men ook niet hoe en waar te starten. Hoe het anders kan zien we bij het samenwerkingsverband GreenStages2020, waarbinnen dertig Nederlandse podia een flinke impuls hebben gegeven aan hun verduurzamingsproces.
Cultuur is van en voor iedereen, ongeacht leeftijd, gender, opleiding of etniciteit. Voor iedereen is er ergens een plekje in het theater, een poppodium of festival, om de verbindende kracht van cultuur te beleven. Het bereik van de sector is enorm en kleine aanpassingen in een organisatie hebben al snel een grote impact. Jessica Dassen, projectleider duurzaamheid bij Muziekgebouw Eindhoven en deelnemer aan de samenwerking: “Waar ik thuis vijf jaar afval moet scheiden, kan in één dag dezelfde impact bereikt worden tijdens eenevenement”. De Raad voor Cultuur onderschrijft dit en wil in juni 2023 een advies klaar hebben om duurzaamheid structureel op de agenda te krijgen bij de betrokkenen.
Marco Ouwerkerk en Frans Verouden zijn medeoprichters en adviseurs bij Green Leisure Group en initiatiefnemers van GreenStages2020. Zij hebben een intrinsieke motivatie om de cultuursector van Nederland te verduurzamen. Collectief werken aan een schonere, inclusieve wereld. Door samen te werken en kennis te delen kunnen deze organisaties, die nu bestaan uit poppodia, cultuurcentra en theaters, elkaar motiveren en ondersteunen.
Een adviseur brengt eerst de uitgangssituatie in kaart bij de deelnemers. Uit deze ‘nulmeting’ volgt een adviesrapport waar de organisatie direct mee aan de slag kan. Er komen elf thema’s aan bod, zoals de voor de hand liggende energiebesparende maatregelen, afvalreductie en waterbesparing. Maar ook toegankelijkheid en diversiteit zijn belangrijke pijlers binnen duurzaam ondernemen. Iedereen zou zich welkom moeten voelen.
Paul van Venrooij, die met het programma van GreenStages2020 al flinke slagen maakt bij ‘zijn’ Capsloc in Capelle aan den IJssel, is misschien nog wel trotser op de kleine verbeteringen op het gebied van inclusie, dan de grote energiebesparingen. “We zoeken het in de kleine dingen, het geeft een goed gevoel dat we als team iets kunnen doen voor de maatschappij en dat bijdraagt aan het behoud van cultuur en natuur voor de volgende generatie”. Dit is ook kenmerkend voor het programma; veel bruikbare tips en adviezen en een positieve insteek.
Jessica Dassen noemt het adviesrapport een belangrijke tool om het management van het Muziekgebouw te overtuigen om tot actie over te gaan: “We moeten nu meelopen, anders zijn we te laat”. Waar Jessica al veel samenwerking bewerkstelligt met het management en de gemeente, loopt Paul van Capsloc daar nog tegenaan. De gemeente heeft als eigenaar van het gebouw nog geen beleid voor verdere verduurzaming. Uit het onderzoek van de Boekmanstichting blijkt ook dat de afhankelijkheid van andere partijen bij velen een knelpunt is. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de inkoop, één van de elf thema’s van de meting. Leveranciers willen of kunnen niet altijd meegaan in duurzame keuzes. Wat dan een uitkomst is, zijn de diverse meet-ups voor alle deelnemers. Daar is ruimte om deze uitdagingen te bespreken, ervaringen uit te wisselen en worden concrete handvatten geboden. De individuele helpdeskfunctie completeert het programma.
De Pul in Uden is één van de kleinere deelnemende poppodia. Zij hebben geen grote budgetten of specifieke ‘duurzaamheidsmensen’ in dienst. Toch laten ze zien dat ook zij grote stappen kunnen maken. Ton van Lent, coördinator bij De Pul, heeft het adviesrapport samen met directeur Gijs de Louw opgepakt en voert stapsgewijs veranderingen door. Zo is de isolatie aangepakt, de catering vegetarisch, worden er geen wegwerpbekers meer gebruikt en overal is LED-verlichting toegepast. Ton: “We hebben ook ‘de duurzaamheidsschat’ gecreëerd; een bus waarin iedereen ideeën kan neerleggen en we spreken elkaar erop aan als iets beter zou kunnen”. Op de vraag wat het hun gebracht heeft, antwoord hij: “Het creëert een gevoel van verbinding. Samen willen we dit uitdragen”. Ton maakt er inmiddels thuis ook een sport van om afval perfect te scheiden en de energierekening zo laag mogelijk te houden.
De meeste deelnemers hebben het programma van GreenStages2020 afgerond met een tweede meting en scoren daarbij beduidend hoger. Door de benchmark zien ze hoe ze het doen ten opzichte van de andere deelnemers. Dit zorgt stiekem een beetje voor een competitief element onderling: “Wij doen het beter dan zij’’ zegt Paul van Venrooij met een knipoog.
Deelnemers geven aan dat ze na het programma als collectief verder willen. Zo laten deze organisaties aan de culturele sector zien hoe je structureel invulling geeft aan een duurzame bedrijfsvoering; met veel praktische tools, gezonde motivatie en een vleugje humor kan het dus wel.