cultuur-ondernemen.nl
Hoe ga je om met belangenverstrengeling?
23 april 2024
Volgens de Governance Code Cultuur (GCC) zijn onafhankelijkheid en integriteit kernwaarden voor goed bestuur.
Principe 3 uit de GCC ‘Integer en rolbewust handelen’ doet aanbevelingen over hoe je belangenverstrengeling kunt voorkomen en wat je moet doen als het zich voordoet. Het is belangrijk dat je situaties waarin sprake is van een (mogelijke) ongewenste verstrengeling of botsing van belangen tijdig herkent, bespreekt en oplost. In deze handreiking vind je praktische handvatten en tips hoe dit te doen.
Let op: Deze handreiking is gebaseerd op stichtingen met een raad van toezicht. De bepalingen gelden ook voor stichtingen met een bestuur-directie-model.
Wat is belangenverstrengeling?
Er is sprake van belangenverstrengeling wanneer je als bestuurder of toezichthouder in een situatie komt waarin je financiële, zakelijke, artistieke of andere persoonlijke belangen hebt die raken aan of mogelijk botsen met de belangen van de organisatie waarbij je bestuurder of toezichthouder bent. Je zou dan jezelf, familie of vrienden, of een andere organisatie waarbij je betrokken bent (financieel) kunnen bevoordelen. Ook kan het lastig zijn om dan nog geheel onafhankelijk een besluit te nemen.
Met welke regels heb je te maken als organisatie in de cultuursector?
Als bestuurder of toezichthouder bij een culturele organisatie heb je voor het omgaan met belangenverstrengeling te maken met:
Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen (WBTR)
Van tegenstrijdig belang is sprake als een bestuurder of toezichthouder van een vereniging of stichting bij een besluit een direct of indirect persoonlijk belang heeft dat strijdig is met het belang van de vereniging of stichting.
In dit informatieblad van het Ministerie van Justitie en Veiligheid of in deze handreiking van Cultuur + Ondernemen vind je meer informatie over de WBTR.
Governance Code Cultuur (GCC), principe 3
Bestuurders en toezichthouders zijn onafhankelijk en handelen integer. Zij zijn alert op belangenverstrengeling, vermijden ongewenste belangenverstrengeling en gaan op een transparante en zorgvuldige wijze om met tegenstrijdige belangen.
De code hanteert drie begrippen:
- Belangenverstrengeling: Situatie waarin een bestuurder of toezichthouder meerdere belangen of functies heeft die elkaar raken. Belangenverstrengeling kan soms nuttig of nodig zijn, bijvoorbeeld in het kader van netwerken van toezichthouders.
- Ongewenste belangenverstrengeling: Bij ongewenste belangenverstrengeling hebben de belangen een zodanige invloed op elkaar dat de onafhankelijkheid van een bestuurder of toezichthouder in het geding komt.
- Tegenstrijdig belang: Bij tegenstrijdig belang heeft een bestuurder of toezichthouder een zodanig direct of indirect persoonlijk belang dat deze niet meer in staat is om de belangen van de (culturele) organisatie op een integere, objectieve en onbevooroordeelde wijze te behartigen.
De WBTR heeft voorrang boven de GCC
De WBTR is een wet die geldt voor alle rechtspersonen. Culturele stichtingen moeten de bepalingen uit deze wet altijd toepassen. De GCC is een gedragscode en een vorm van zelfregulering. Dat betekent dat culturele organisaties zelf kunnen bepalen of ze de code toepassen. Helemaal vrijblijvend is dat overigens niet, want veel fondsen en overheden stellen naleving van de code als voorwaarde voor subsidieverlening. Maar je hebt wel enige vrijheid in hoe je de principes uit de code precies toepast, op een manier die past bij de omvang en aard van je organisatie.
Meer lezen? Klik hier.