Hoe werkt de CSRD en wat als ik als VNPF-lid informatie moet aanleveren aan een bedrijf dat valt onder de CSRD?

Je kan n.a.v. het bovenstaande denken: ‘niet voor ons’. Echter je werkt wellicht samen met organisaties (ketenpartners) die wel onder deze verplichting vallen en die gaan je bevragen. Het kan dus zijn dat jouw bedrijf zich in de waardeketen bevindt van een bedrijf dat moet voldoen aan CSRD. In dat geval kan gevraagd worden om informatie over bijvoorbeeld de CO2-uitstoot van de productielocatie. Ook als je niet zelf onder CSRD valt, is het belangrijk dat je de thema’s kent en weet welke voor jouw onderneming en waardeketen materieel zijn.

Het is dus essentieel dat je hoe dan ook inzicht hebt op impact, risico’s en kansen van jouw bedrijf en keten op mens en milieu. Je kan jouw ketenpartner ook ontlasten door betrouwbare data over jouw eigen onderneming en jouw keten aan te leveren.

Wat als je de relevante data niet hebt? Dit moet je dan weer bij jouw leverancier opvragen. Als deze hulpvraag niks oplevert, mag je gebruikmaken van schattingen. Dit kunnen interne of externe schattingen zijn, op basis van sectorgemiddeldes, steekproefanalyses of op uitgaven gebaseerde gegevens.

Wat is CSRD?

De CSRD-richtlijn (Corporate Sustainability Reporting Directive) houdt in dat bedrijven worden verplicht om te rapporteren over hun impact op mens en milieu. Vanaf boekjaar 2024 gaat de regeling in voor bedrijven die eerder ook al aan de Non-Financial Reporting Directive (NFRD) moesten voldoen. Vanaf boekjaar 2025 wordt de duurzaamheidsrapportage verplicht voor grote bedrijven die voorheen buiten de NFRD vielen. Een bedrijf is groot als het voldoet aan minimaal twee van de drie onderstaande criteria:

• Het bedrijf heeft meer dan 250 werknemers;
• Het bedrijf heeft meer dan € 50 miljoen omzet per jaar;
• Het bedrijf heeft meer dan € 25 miljoen op de balans.

De wetgeving geldt vanaf 2026 ook voor het beursgenoteerde MKB. Het niet-beurs genoteerde MKB valt niet onder de CSRD-richtlijn, maar kan wel de effecten merken van de wetgeving. Dit gebeurt als zij zich in de waardeketen bevinden van een rapportage plichtig bedrijf en gevraagd worden om informatie aan te leveren.

Webinar CSRD en ESRS: Wat, waarom en doel

Kijk hier het webinar ‘CSRD en ESRS: Wat, waarom en doel’ 

Zie hier ook de presentatie van de sessie die de VNPF hierover organiseerde op ESNS 2024.

Zo werkt het

In de verplichte duurzaamheidsrapportage bekijk je je eigen onderneming vanuit twee invalshoeken: de impact óp en de impact ván je bedrijf. Het eerste heet financiële materialiteit, het tweede impact materialiteit. Samen wordt het ook wel dubbele materialiteit genoemd – hier ga je op rapporteren.

Zo geef je met de rapportage aan de ene kant inzicht in de manier waarop je onderneming wordt geraakt door ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid. Denk hierbij aan de invloed van klimaatverandering op het bedrijfsmodel.

Aan de andere kant rapporteer je over de invloed van je onderneming op je omgeving. Dus als jouw bedrijf bijvoorbeeld milieuonvriendelijke gassen uitstoot tijdens de productie: wat is de invloed op de luchtkwaliteit van de omwonenden? De duurzaamheidsrapportage moet al deze informatie bevatten.

Je rapporteert over de werkelijke en potentiële impact, risico’s en kansen op het gebied van mens, bestuur en milieu – op korte, middellange en lange termijn. Dit doe je aan de hand van ESRS (European Sustainability Reporting Standards). De eerste set ESRS bestaat uit 2 overkoepelende standaarden ESRS 1, ESRS 2 en 10 standaarden die vallen onder de thema’s Environment (Milieu), Social (Sociaal) en Governance (Bestuur):

ESRS 1: Algemene vereisten (dwarsdoorsnijdende standaarden)

ESRS 2: Algemene toelichtingen (dwarsdoorsnijdende standaarden)

ESRS1 staat voor de spelregels: door hiernaar te kijken ontdek je hoe de duurzaamheidsrapportage eruit moet zien. Deze standaard helpt je dus om te begrijpen wat je moet doen.

ESRS 2 bepaalt de rapportage-eisen – vanuit de thematische standaarden hieronder wordt hier vaak naar verwezen. Als voorbeeld kan je denken aan: hoe heb je stakeholders betrokken? En aan welke eisen moet de dubbele materialiteitsanalyse voldoen?

De 10 standaarden:

Milieu

ESRS E1: Klimaatverandering

ESRS E2: Verontreiniging

ESRS E3: Water en mariene hulpbronnen

ESRS E4: Biodiversiteit en ecosystemen

ESRS E5: Materiaalgebruik en circulaire economie

Zie hier ook het webinar CSRD en ESRS: Cross cutting & environment-standaarden.

Sociaal

ESRS S1: Eigen personeel

ESRS S2: Werknemers in de waardeketen

ESRS S3: Getroffen gemeenschappen

ESRS S4: Consumenten & eindgebruikers

Zie hier ook het webinar CSRD en ESRS: sociale standaarden.

Bestuur

ESRS G1: Zakelijk gedrag

Zie hier ook het webinar CSRD en ESRS: governance-standaard en rol accountant.

Bovenstaande zijn de zogeheten duurzaamheidsstandaarden. Je bent als bedrijf alleen verplicht om te rapporteren over duurzaamheidsthema’s die voor jou ‘materieel’ zijn (oftewel relevant omdat de impact op of van je bedrijf dermate groot is). Op basis van je dubbele materialiteitsanalyse ontdek je welke thema’s dit zijn. In de praktijk hoeven de meeste bedrijven niet over alle standaarden te rapporteren. Als je niets doet op een materieel thema, dan rapporteer je dat ook.

Hoe start je als organisatie?

Kijk hier het webinar Hoe start je als bedrijf?

Waarom gaat de CSRD-richtlijn in?

In het Parijs-akkoord hebben landen uit de Europese Unie afgesproken om de opwarming van de aarde te beperken tot onder 2 graden Celsius. Dit zou bereikt moeten worden door vanaf 2050 klimaatneutraal te zijn: broeikasgassen worden niet meer uitgestoten óf deze uitstoot wordt gecompenseerd.

Met een pakket aan maatregelen en beleidsinitiatieven, ook wel de Green Deal genoemd, wordt gewerkt aan de groene transitie om klimaatneutraal te zijn in 2050. Belangrijk hierbij is het inzicht van hoe duurzaam ondernemingen zijn. Zo kunnen investeerders of banken namelijk bepalen waar zij in investeren of aan wie zij kredieten kunnen lenen en tegen welke voorwaarden.

De duurzaamheidsrapportage biedt het inzicht dat zogeheten ‘stakeholders’ (bijvoorbeeld banken en kredietverleners) nodig hebben. Zij kijken naar de standaarden die voor het bedrijf gelden op basis van de dubbele materialiteitsanalyse. Hierbij is de samenhang belangrijk tussen de thema’s Environment (Milieu), Social (Sociaal) en Governance (Bestuur) om de impact op mens en milieu te meten. Er wordt dus niet alleen rekening gehouden met milieuaspecten, maar ook met bestuur en het welzijn van de mens.

Een andere reden waarom CSRD ingaat is dat zo wordt gestimuleerd om gezamenlijk verantwoording af te leggen. Door bepaalde (potentiële) risico’s, kansen en impact in kaart te brengen, kan uiteindelijk gewerkt worden aan het systematisch wegnemen van de risico’s en de impact op mens en milieu.

Voor wie is de duurzaamheidsrapportage bedoeld?

Zoals eerder gezegd is de rapportage belangrijk voor financiële stakeholders, zoals banken en kredietverleners. Maar er zijn ook stakeholders die zich richten op de impact van de onderneming op haar eigen omgeving en de waardeketen. Denk aan werknemers, vakbonden en sociale partners, klanten en omwonenden, ngo’s en belangenorganisaties die zijn gericht op milieu en mensenrechten.

Geldt de CSRD-richtlijn ook voor mijn organisatie?

CSRD geldt voor jou als jouw onderneming:

• Een grote B.V., N.V of organisatie van openbaar belang is (zoals banken en verzekeraars).*
• Een middelgrote of kleine beursvennootschap is. Het geldt dus niet voor mkb-bedrijven zonder beursnotering.
• Een niet-EU onderneming is die voldoet aan de voor CSRD bepaalde voorwaarden.*

Daarnaast kan de richtlijn ook van toepassing zijn wanneer je producten of diensten levert aan een van de genoemde bedrijfssoorten. Je bent dan zelf niet verplicht om te rapporteren maar kan wel door een rapportage plichtige onderneming gevraagd worden om bepaalde informatie aan te leveren.

Voor bedrijven die duurzaamheidsinformatie nodig hebben van andere bedrijven, kan het lastig zijn om een compleet beeld te vormen. CSRD houdt hier rekening mee. Als het niet lukt om de volledige informatie te verkrijgen, is het toegestaan om een schatting te maken. Er wordt momenteel wel een vrijwillige MKB-standaard ontwikkeld die bedrijven helpt om te voldoen aan vragen van partners in de keten of bijvoorbeeld financiële instellingen.

*Een bedrijf is groot als het voldoet aan minimaal twee van de drie onderstaande criteria:

• Het bedrijf heeft meer dan 250 werknemers;
• Het bedrijf heeft meer dan € 50 miljoen omzet per jaar;
• Het bedrijf heeft meer dan € 25 miljoen op de balans.

*De niet-EU onderneming heeft in twee opvolgende boekjaren meer dan 150 miljoen netto omzet behaald binnen de EU, en/of een dochterneming in de EU die voldoet aan punt 1 en 2 en/of een bijkantoor met een netto omzet van meer dan 40 miljoen over het voorgaande boekjaar.