Kunsten '92
Kunsten ’92: Subsidiestelsel voor cultuur, verbetering in vijf punten
25 april 2025
Het is hoog tijd voor groot onderhoud aan het Nederlandse cultuurbestel.
Die oproep doet Kunsten ’92 met een helder vijfpuntenplan dat deze week is overhandigd aan minister Bruins van OCW. Na gesprekken met makers, organisaties en overheden constateert de belangenorganisatie dat er nog altijd te weinig schot zit in noodzakelijke hervormingen. Terwijl de problemen – van scheve spreiding tot complexe subsidielast – zich blijven opstapelen, ontbreekt het aan een gezamenlijke, langetermijnaanpak.
In aanloop naar de volgende beleidsperiode is het nu of nooit. Kunsten ’92 doet daarom vijf concrete voorstellen die het bestel eenvoudiger, rechtvaardiger en toekomstbestendig maken. Daarbij draait het om duidelijke wettelijke doelstellingen, een langere en gezamenlijke beleidscyclus van rijk, gemeenten en provincies, stabielere financiering met minder bureaucratie, beter beleid voor makers en een bredere financiële basis voor cultuur.
Het voorstel komt precies op tijd: het stof van de meest recente subsidieronde is neergedaald, maar de tijd dringt als we voor 2029 echt iets willen veranderen.
Vijf voorstellen voor een toekomstbestendig cultuurbestel
In een nieuw voorstel pleit Kunsten ’92 voor een grondige verbouwing van het huidige cultuurbestel. Ondanks brede consensus over de noodzaak tot vernieuwing, blijft structurele hervorming uit door kortcyclische subsidierondes en bestuurlijke drukte. De evaluatie signaleert serieuze problemen, zoals versnipperde financiering, een zwakke arbeidsmarktpositie voor makers, en een ongelijk verdeelde culturele infrastructuur.
Om het bestel toekomstbestendig te maken, presenteert Kunsten ’92 vijf concrete voorstellen:
-
Wettelijke verankering van cultuurdoelen: Leg in de wet vast welke publieke taken het cultuurbeleid moet waarborgen, zoals toegankelijkheid, educatie en behoud van cultureel erfgoed.
-
Langere beleidscyclus en samenwerking tussen overheden: Verleng de subsidierondes van 4 naar 8 jaar om rust en ruimte te creëren, en werk als één overheid samen via regionale bestuursakkoorden.
-
Meer vertrouwen en minder bureaucratie: Versimpel subsidieprocessen en kies per situatie de best passende verdelingsvorm, zoals loting of accreditatie, in plaats van standaard peer review.
-
Sterker makersbeleid: Ontwikkel specifieke regelingen voor makers, zoals leenfaciliteiten en inkomensondersteuning, met als uitgangspunt eerlijke betaling volgens de Fair Practice Code.
-
Verbreding van de financiële basis: Zet cultuur in als motor van maatschappelijke transities en gebruik middelen uit andere domeinen naast subsidies. Indexeer structurele bijdragen op loon- en prijsontwikkeling.
De voorstellen zijn bedoeld als fundamenteel onderhoud van het cultuurhuis: noodzakelijk om cultuur ook voor toekomstige generaties toegankelijk en relevant te houden.