Mag een werkgever vragen of een werknemer gevaccineerd is? #2

De sites van de Rijksoverheid en de Autoriteit Persoonsgegevens melden sinds kort dat de werkgever tóch aan werknemers mag vragen of ze gevaccineerd zijn. 

Zie ook eerdere berichtgeving hierover.

Eerder leek het onmogelijk voor werkgevers om de vaccinatiestatus op te vragen. Wat mag er nu precies wel en niet? Wat vindt AWVN en wat raden wij werkgevers aan?

Richtlijnen vanuit de overheid
Een werkgever mag vragen of een werknemer gevaccineerd is (of een geldig test- of herstelbewijs heeft). De werkgever mag echter niet vastleggen welk antwoord de werknemer heeft gegeven. Het gaat hier immers om een antwoord op een vraag naar een gezondheidsgegeven. De werknemer hoeft bovendien op de vraag van de werkgever geen antwoord te geven.

Vervolgvraag is of de werkgever er ook arbeidsrechtelijke consequenties aan mag verbinden als de werknemer antwoordt dat hij niet gevaccineerd is of als hij geen antwoord wil geven.

De Rijksoverheid meldt dat als de werkgever weet dat een werknemer niet is gevaccineerd, of als een werknemer dit niet wil zeggen ongeacht de reden daarvoor, dat aanpassing van werk een mogelijkheid is. Er worden ook voorbeelden genoemd:

• een aangepast werkrooster;
• het aanbieden van een andere werkplek;
• het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen;
• of als het werk het toelaat, thuiswerken.

Tot slot mag de bedrijfsarts vragen of een werknemer gevaccineerd is, mits daar een goede reden voor is, bijvoorbeeld omdat er kwetsbare mensen werken. Deze gegevens mag de bedrijfsarts niet met de werkgever delen. Wel mag hij een beeld van de vaccinatiegraad binnen het bedrijf geven.

De werkgever moet voor een veilige werkomgeving kunnen zorgen voor al zijn medewerkers. Het is daarom begrijpelijk dat werkgevers willen weten of medewerkers gevaccineerd zijn, zeker als zich kwetsbare mensen in de werkomgeving bevinden. Tegelijkertijd moeten werkgevers de privacy van medewerkers respecteren. Voor de spagaat waarin werkgevers zich bevinden, heeft AWVN onlangs aandacht gevraagd bij het kabinet.

Waar de discussie zich nu op richt is of het vragen naar vaccinatiestatus zonder wettelijke grondslag mogelijk is. Er lijkt een kleine opening te ontstaan nu de overheid heeft aangegeven dat vragen vrij staat. Voor werkgevers die zich zorgen maken om de werkveiligheid is dat goed nieuws. Wel blijft het opletten, want het op enigerlei wijze verwerken van vaccinatiegegevens blijft een overtreding van de privacyregels. Het gebruiken van een vragenlijst of app om medewerkers te bevragen is dus niet toegestaan.

Daarnaast is het belangrijk te beseffen dat aan de wet- en regelgeving in de afgelopen periode niets is veranderd. Slechts de interpretatie die de overheid en de Autoriteit Persoonsgegevens  aan de wet- en regelgeving geeft, is gewijzigd. Deze interpretatie van de overheid heeft geen juridische status. Het zal bij arbeidsrechtelijke geschillen uiteindelijk aan de rechter zijn om te beoordelen wat onder de huidige wetgeving wel of niet mogelijk is.

Het is belangrijk dat werkgevers zorgvuldig nagaan of het noodzakelijk is om vaccinatiestatus op te vragen en of daaraan maatregelen moeten worden gekoppeld. In een eventueel geschil zal namelijk onder andere worden meegewogen of de maatregel die de ongevaccineerde medewerker treft proportioneel is ten opzichte van het doel om de werkomgeving te beschermen. Het begint dus bij de vraag: zijn er andere manieren om de werkveiligheid te vergroten? Denk aan deels thuiswerken of medewerkers regelmatig vragen om zich te laten testen. Het gesprek hierover aangaan met medewerkers kan helpen om samen tot een gedragen beleid te komen. En als er maatregelen worden getroffen die zijn gericht op ongevaccineerde medewerkers, hoe kunnen deze hen dan zo min mogelijk belasten? Het opleggen van persoonlijke beschermingsmiddelen en -maatregelen zal bijvoorbeeld minder snel als disproportioneel worden gezien dan mensen op non-actief stellen.