Rijksoverheid
Minister: schijnzelfstandige kan onder voorwaarden recht hebben op pensioen
22 juli 2025
De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft de Tweede Kamer geïnformeerd over de uitkomsten van gesprekken met sociale partners en de Pensioenfederatie over pensioenopbouw door schijnzelfstandigen.
Aanleiding daarvoor was het principe “geen premie, wel recht”, dat bepaalt dat werknemers onder bepaalde voorwaarden pensioenaanspraken kunnen opbouwen, zelfs als er geen premie is afgedragen. Dat principe geldt ook wanneer iemand achteraf blijkt schijnzelfstandig te zijn geweest.
- Zie hier de Kamerbrief over dit onderwerp.
- Zie hier het advies van de Landsadvocaat.
Schijnzelfstandigheid en pensioen: wie draait op voor de kosten?
Als iemand als schijnzelfstandige heeft gewerkt maar juridisch als werknemer moet worden gezien, dan kan diegene achteraf pensioenrechten claimen. Zelfs als er nooit premie is afgedragen door de opdrachtgever. Dat leidt tot onzekerheid bij pensioenfondsen: wie betaalt die rechten als de werkgever niet meer te achterhalen is? In dat geval draait het fondscollectief – dus alle andere deelnemers – mogelijk op voor de kosten.
Nieuwe afspraken en verduidelijking in wetgeving
De minister wijst op het belang van het beschermen van kwetsbare schijnzelfstandigen, maar erkent ook dat er ongemak is over het risico dat mensen die bewust buiten het arbeidsrecht om als zelfstandige werkten alsnog pensioenrechten claimen. Er is daarom een verduidelijking opgenomen in de toelichting op het wetsvoorstel Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (Vbar). Die verduidelijking stelt dat in uitzonderlijke gevallen – bijvoorbeeld bij bewuste keuze voor zelfstandigheid – het principe “geen premie, wel recht” niet vanzelfsprekend geldt.
Pensioenfondsen krijgen handvatten
Ook zijn pensioenfondsen gestart met het aanpassen van hun reglementen om dit soort gevallen beter te kunnen beoordelen. Volgens de Landsadvocaat kunnen pensioenfondsen voorwaarden opnemen, mits die juridisch houdbaar zijn en kwetsbare schijnzelfstandigen blijven beschermen. Alleen bij bewuste en vrijwillige keuzes van zelfstandigen kan van het uitgangspunt worden afgeweken.
(Nog) geen grote toename van claims
Vooralsnog zijn er geen signalen dat pensioenfondsen overspoeld worden met claims. Toch waarschuwt de minister dat dit mogelijk alsnog op grotere schaal gebeurt, bijvoorbeeld wanneer mensen met pensioen gaan. Verdere juridische uitwerking en jurisprudentie moeten uitwijzen hoe het principe in de praktijk zal uitpakken.