ACM
Mogelijkheden voor zzp’ers om samen afspraken te maken
9 februari 2023
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) is een onafhankelijke toezichthouder die zich sterk maakt voor goed werkende markten voor mensen en bedrijven. De ACM houdt met dat doel toezicht op de mededinging, een aantal specifieke sectoren en het consumentenrecht.
De Autoriteit Consument & Markt (ACM) voert onverkort Europese wetgeving door die het mogelijk maakt voor zzp'ers om gezamenlijk te onderhandelen over tarieven.
Soms mogen zzp’ers samen met andere zzp’ers afspraken maken zonder de concurrentieregels te overtreden. Bijvoorbeeld over de bedragen die opdrachtgevers moeten betalen. Dit mag je soms als zzp’ers met elkaar afspreken en soms als zzp’ers samen met opdrachtgevers.
Situaties waarin zzp’ers samen afspraken mogen maken met opdrachtgevers én met elkaar
In de volgende situaties mogen zzp’er afspraken maken over bijvoorbeeld tarieven die opdrachtgevers moeten betalen. Of ze krijgen in die situatie geen boete als zulke afspraken worden gemaakt. Je mag deze afspraken als zzp’ers samen met opdrachtgevers maken én als zzp’ers met elkaar.
Je maakt afspraken om het sociaal minimum te krijgen
Je hebt een bepaald bedrag nodig om van te leven. Dit heet het sociaal minimum. Je mag samen met andere zzp’ers afspreken dat al jullie opdrachtgevers je minimaal het sociaal minimum betalen.
Je kunt uitgaan van het bedrag van een bijstandsuitkering voor een alleenstaande. Kijk hiervoor bijvoorbeeld op de website van UWV Denk aan:
- het tarief voor de uren die je werkt
- de kosten die je maakt om jouw werk te doen
- en aan kosten voor verzekeringen
Je bent met een klein aantal zzp’ers of je hebt samen een klein marktaandeel
Er zijn 2 situaties waarin je als zzp’ers altijd elke afspraak met elkaar mag maken:
- Je maakt een afspraak met maximaal 8 zzp’ers. En jouw gezamenlijke jaaromzet is niet hoger dan 1,1 miljoen euro.
- Het marktaandeel van de zzp’ers bij elkaar is in Nederland maximaal 10%. En jouw afspraak heeft geen invloed op de handel tussen landen in de Europese Unie.
Je werkt als zzp’er in opdracht, maar lijkt meer op een werknemer
Je werkt als zzp’er bij een opdrachtgever. Je werkt onder leiding van die opdrachtgever. Je maakt deel uit van zijn organisatie, net als de werknemers die bij de opdrachtgever in loondienst zijn. Je werkt zoals de opdrachtgever wil op bepaalde tijden en plaatsen. Commerciële risico’s komen voor zijn rekening en niet voor jouw eigen rekening. Je bent in dit geval geen echte zelfstandige, maar een ‘schijnzelfstandige’.
Je mag deze afspraken maken:
- Je mag samen met andere schijnzelfstandige zzp’ers, (organisaties van) werknemers en opdrachtgevers afspraken maken over bedragen die opdrachtgevers u moeten betalen.
- Dat mag ook met (werkgevers)organisaties voor een collectieve arbeidsovereenkomst (cao). Dit zijn afspraken over onder andere loon, werktijden, werkplek, veiligheid en verzekeringen.
Jouw afspraak heeft voordelen voor afnemers, die groter zijn dan de nadelen voor de concurrentie
Je maakt een afspraak die nadelig is voor de concurrentie. Je spreekt bijvoorbeeld af dat u met een groep zzp’ers een minimumtarief vraagt van uw opdrachtgevers. Dat mag alleen als je kan laten zien dat de afspraak ook voordelen oplevert. Je moet dan voldoen aan 4 voorwaarden.
Let op! Dit zijn strenge voorwaarden. Het is in de praktijk moeilijk om hieraan te voldoen. Bekijk eerst of je de andere mogelijkheden om samen afspraken te maken kunt gebruiken. Doe anders zelf goed onderzoek naar de 4 voorwaarden of vraag de hulp van een expert.
- De afspraak zorgt ervoor dat jullie allemaal een minimumbedrag krijgen voor jullie diensten. Je moet dan met feiten laten zien dat je daardoor meer of beter werk doet. Bijvoorbeeld:
- Uit studies of onderzoeken blijkt dat een bepaalde beloning nodig is om het werk te kunnen doen. Of dat je dan meer en beter werk kunt doen.
- Je moet verplichte opleiding of bijscholing betalen.
- Je kan aantonen dat je door toeslagen een hogere kwaliteit of betere service levert.
- Je kan die verbetering alleen krijgen met de afspraak en niet op een andere manier.
- Een eerlijk deel van de voordelen komt terug bij jouw klanten of opdrachtgevers. Bijvoorbeeld: de opdrachtgever is zekerder van de dienstverlening of van de kwaliteit ervan als hij jou en de andere zzp’ers het bedrag betaalt dat je hebt afgesproken.
- Er blijft nog voldoende ruimte over voor concurrentie tussen zzp’ers. Bijvoorbeeld omdat niet alle zzp’ers meedoen aan de afspraak. Of omdat er ook concurrentie is op kwaliteit, service of snelheid.
Situaties waarin zzp’ers samen afspraken mogen maken met opdrachtgevers
In de volgende situaties mag je samen met andere zzp’ers afspraken maken mét jullie opdrachtgevers. Het gaat om afspraken over arbeidsvoorwaarden, zoals tarieven en bedragen, werktijden, vakantie, veiligheid, gezondheid en verzekeringen. Je kan deze afspraken ook maken in de vorm van een collectieve arbeidsovereenkomst (cao).
Je mag geen afspraken met elkaar maken over tarieven of andere arbeidsvoorwaarden, als die nadelig zijn voor de concurrentie. Ook niet in de vorm van bindende adviestarieven van een branche- of beroepsorganisatie. Je mag ook geen afspraken maken over bedragen die je aan consumenten wilt vragen.
Let op! Bent je zzp’er en verkoop je producten? Of bemiddel je bij de verkoop van producten of diensten van anderen? Dan gelden deze mogelijkheden niet . De mogelijkheden gelden alleen als je diensten aanbiedt met jouw eigen arbeid, met eventueel een eigen hulpmiddel zoals gereedschap, een laptop, camera of transportmiddel.
Je werkt vooral voor 1 opdrachtgever
Verdien je in 1 of 2 jaar tijd gemiddeld minimaal de helft van jouw jaarinkomen bij 1 opdrachtgever? Dan mag je samen met andere zzp’ers afspraken maken met die opdrachtgever over arbeidsvoorwaarden, waaronder tarieven.
Je werkt zij-aan-zij met werknemers in loondienst
Doe je voor een opdrachtgever hetzelfde werk of vergelijkbaar werk samen met werknemers in vaste dienst bij die opdrachtgever? Dan mag je samen met andere zzp’ers afspraken maken met die opdrachtgever over arbeidsvoorwaarden, waaronder tarieven.
Je werkt via online arbeidsplatformen
Heb je een online platform nodig voor de organisatie van jouw werk? Bijvoorbeeld om personen- of goederenvervoer of schoonmaakdiensten te regelen? Dan mag je samen met andere zzp’ers afspraken maken met het platform over arbeidsvoorwaarden, waaronder tarieven.
Je kunt onvoldoende onderhandelen met uw opdrachtgever(s)
Maak je samen met andere zzp’ers afspraken met een grote opdrachtgever die minimaal 10 werknemers heeft of een jaaromzet van meer dan 2 miljoen euro? Of met opdrachtgevers die praten namens een hele sector of bedrijfstak? Dan krijg je geen boete voor afspraken die je samen maakt met die opdrachtgever(s) over arbeidsvoorwaarden, waaronder tarieven.
Kan je wél voldoende onderhandelen met jouw opdrachtgevers? Omdat je bepaalde vakkennis hebt of omdat er maar weinig mensen zijn die hetzelfde werk als jij doen? Dan mag je niet samen met andere zzp’ers afspraken over tarieven maken met jouw opdrachtgevers. Dat mag dan alleen als 1 van de andere situaties voor jou geldt.