Publicatie van het State of Culture-rapport

• Ontdek hier het gehele rapport.

Ontdek de rol en waarde van cultuur in nationale en Europese beleidskaders met de lancering van het State of Culture-rapport. Dit rapport is het resultaat van een niet-academisch beleidsonderzoek dat onderzoekt hoe cultuur wordt gepositioneerd in de hedendaagse beleidsvorming. Het rapport verzamelt inzichten van belanghebbenden uit de culturele en creatieve sectoren over de belangrijkste uitdagingen en kansen van dit moment.

Het State of Culture-rapport biedt nieuwe wegen om de culturele sector te positioneren in een snel veranderend sociaal en politiek landschap. Het stelt kritische vragen over de rol van cultuur in de samenleving en onderzoekt hoe de sector kan bijdragen aan veerkracht en transformatie. Bovendien biedt het frisse perspectieven voor belangenbehartiging en beleid, en benadrukt het belangrijke boodschappen voor zowel de sector als beleidsmakers.

Kunst en cultuur als fundament voor verandering

In een tijd waarin samenlevingen grote en vaak verwarrende transformaties doormaken, zijn kunst en cultuur de plekken waar betekenis wordt gecreëerd, kritisch wordt gereflecteerd op verleden en heden, en inspirerende beelden van de toekomst worden geschetst. Zoals Brian Eno het omschreef: in een wereld die zich snel ontwikkelt en tegelijk fragmenteert, is cultuur het “geweldige gesprek” dat samenlevingen bijeenhoudt en essentieel is voor onze collectieve toekomst.

Cultuur: essentieel maar ondergewaardeerd

UNESCO definieert cultuur als “de karakteristieke geestelijke, materiële, intellectuele en emotionele kenmerken die een samenleving definiëren.” Deze allesomvattende definitie benadrukt de fundamentele rol van cultuur in het leven van ieder individu. Toch speelt cultuur een marginale rol in politiek en publiek debat. Het maakt bijvoorbeeld geen deel uit van de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties en wordt slechts zijdelings genoemd in specifieke doelen. Ook krijgt cultuur geen prominente plek in belangrijke toespraken zoals de State of the Union van de voorzitter van de Europese Commissie. Cultuur moet het vaak doen met beperkte financiering en strikte prioriteiten.

De kwetsbare positie van de culturele sector

De culturele sector bevindt zich in een kwetsbare positie. Dit komt mogelijk doordat de sector in zijn streven naar emancipatie vaak argumenten gebruikt die niet goed passen bij de eigen kernwaarden. Culture Action Europe (CAE) is ervan overtuigd dat cultuur een fundamenteel bouwblok is voor de toekomst van een open, duurzame en zorgzame samenleving in Europa. Toch wordt er dagelijks een realiteit van wantrouwen ervaren die dit potentieel belemmert.

Wantrouwen en een defensieve houding

Het wantrouwen van financiers, politici en opinieleiders houdt de culturele sector grotendeels aan de zijlijn. Instellingen en werknemers bevinden zich in een precaire situatie, gedwongen om voortdurend hun bestaansrecht te verdedigen. De vragen die aan de sector worden gesteld, zoals over economische bijdrage en duurzaamheid, zijn belangrijk, maar laten weinig ruimte voor eigen vragen over rechtvaardigheid en maatschappelijke verandering.

Tijd voor eigen agenda’s

Zolang de sector gedwongen blijft om anderen tevreden te stellen, blijft het moeilijk om los te komen van afhankelijkheid van externe agenda’s. Er is behoefte aan een verschuiving naar vragen die uit de sector zelf komen, zoals hoe de economie eerlijker kan worden ingericht en hoe cultuur kan bijdragen aan een beter begrip van diversiteit en klimaatactie.

Nieuwe strategische focus

Culture Action Europe werkt aan een transformatief cultuurbeleid en heeft in 2023 een nieuw strategisch traject gestart, met drie focusgebieden: Culturele Democratie en Leiderschap, Duurzaamheid en het Culturele Ecosysteem. Deze thema’s zullen de basis vormen voor toekomstige activiteiten en beleidsvorming. Het rapport benadrukt dat er een duidelijke behoefte is aan leiderschap binnen de sector om de transformatieve potentie van cultuur volledig te benutten.

De toekomst van cultuur

Zorg en Vooruit zijn de leidende principes voor de strategische prioriteiten van Culturele Democratie en Leiderschap. Er is een dringende behoefte om de huidige stand van cultuur in kaart te brengen en een gezamenlijke koers te bepalen. Het State of Culture-rapport vormt een eerste stap in dit proces en dient als basis voor verdere discussies binnen de sector.

Een blijvend ijkpunt

Laat dit rapport dienen als een ijkpunt voor de culturele sectoren in Europa, beleidsmakers en opinieleiders. Cultuur kan een drijvende kracht zijn in de grote transities naar een betere toekomst. De uitdaging ligt nu in het versterken van deze visie en het omzetten van inzichten in concrete actie.