Raad voor Cultuur: Kijk fundamenteel naar cultuurbestel

Er ligt vogens de Raad vioor Cultuur een unieke kans om de culturele en creatieve sector weerbaarder en wendbaarder te maken.

Daarvoor is het wel nodig om fundamenteel en in de volle breedte naar het cultuurbestel te kijken. Dat staat in het werkprogramma 2022-2023 van de Raad voor Cultuur, dat 16 september gepubliceerd is.

Opmaat
De raad neemt zich voor om zich komend jaar te buigen over het beleid rond cultuureducatie en -participatie, verduurzaming van de sector, de culturele arbeidsmarkt en diversiteit en inclusie. Deze adviezen vormen samen met de reeds uitgebrachte adviezen over digitale transformatie, grensoverschrijdend gedrag, en de gevolgen van corona en de verkenning ‘Beweging in het bestel’ de opmaat voor een integraal advies over de inrichting van het cultuurbestel in Nederland. Dit is noodzakelijk om een aantal structurele knelpunten voor de culturele en creatieve sector aan te pakken. Knelpunten die al langer bekend zijn, maar die steeds niet of onvoldoende worden aangepakt.

Structurele knelpunten
In de afgelopen jaren heeft de raad veel gesproken met jonge makers, werkenden in de sector, instellingen, brancheorganisaties, gemeenten, provincies en fondsen. Uit de gesprekken kwamen steeds opnieuw dezelfde structurele knelpunten naar voren. Zo kan niet iedereen meedoen aan cultuur, nu cultuureducatie en -participatie lang niet voor iedereen meer vanzelfsprekend is. Verder is het aanbod van cultuur nog niet toegesneden op de toegenomen pluriformiteit van de samenleving. Regionale spreiding van aanbod en de rolverdeling tussen Rijk, provincies en gemeenten vragen aandacht. Ook de arbeidsmarktsituatie voor makers en andere werkenden in de sector staat al jaren op de agenda.

Verlenging
Om deze structurele knelpunten aan te pakken zijn tijd en ruimte nodig. Tijd en ruimte zijn ook nodig voor het herstel van de sector na de coronaperiode. Eerder adviseerde de raad om de lopende cultuurplanperiode te verlengen. Dit vergt afstemming tussen Rijk, gemeenten, provincies en cultuurfondsen. De staatssecretaris heeft aangekondigd hier binnenkort een besluit over te nemen.

Omroepbeleid
Recentelijk maakte het kabinet bekend dat een onafhankelijk adviescollege onder voorzitterschap van Pieter van Geel criteria opstelt voor hoe omroepen het publieke bestel kunnen betreden en verlaten. De raad adviseerde hier al eerder over en volgt deze ontwikkeling met belangstelling. Zo nodig zal de raad hier nog nader over adviseren.

Koloniale archieven
De raad kondigt in het werkprogramma verder aan in maart 2023 met een advies te komen over eigenaarschap, zeggenschap, toegang en restitutie van koloniale archieven. Dit advies, op verzoek van staatssecretaris Uslu voor Cultuur en Media, ligt in het verlengde van het advies "Koloniale Collecties en Erkenning van Onrecht" uit 2020, maar spitst zich specifiek toe op archieven.

Jongeren
Zoals eerder aangekondigd is de raad voornemens om jongeren en jonge makers structureel te betrekken bij zijn werkzaamheden. Een initiatief daartoe wordt dit najaar bekendgemaakt.