“Seksisme in de muziekindustrie: de rot zit in het fundament”

De afgelopen weken werd het nieuws gedomineerd door misselijkmakende verhalen over seksueel wangedrag. Hoe moet de muziekindustrie nu verder?

Juist niet door alleen te focussen op extreme verhalen over verkrachtingen en aanrandingen, maar óók in te zoomen op de giftige voedingsbodem waarin foute types vrij spel hebben: het seksisme dat in de industrie zit vastgeroest.

De BOOS-aflevering van The Voice is het topje van de ijsberg. De brief die tientallen zangeressen afgelopen woensdag via 3voor12 deelden – over hun eigen ervaringen met grensoverschrijdend gedrag – suggereert dat de bodem van de beerput nog lang niet in zicht is. Er ontstond een kettingreactie aan verhalen in de muziekindustrie.

Ook vrouwen die achter de schermen werken delen hun verhalen. De tourmanagers, stage-hosts, PR-medewerkers en technici. Die verhalen hangen ze niet in de etalage, maar je hoort ze voorbij komen in de wandelgangen van de muziekindustrie, in besloten Facebook- en Whatsappgroepen. Over een plugger die een band afraadde om vooral niet met die vrouwelijke manager in zee te gaan (‘Niemand zal dat kleine meisje serieus nemen!’). Over bandleden, managers en collega's die handtastelijk werden in de backstage, die vunzige en denigrerende opmerkingen maakten. Over vrouwelijke lichttechnici die werden weggepest, of erger. Over een mannelijke productieleider, die zijn twaalf jaar jongere werknemer meeneemt naar een buitenlandse productie, met de belofte dat ze zijn PA zou worden bij een nieuw, groot festival. Over hoe hij haar dronken voert, en ze de volgende dag wakker wordt in een hotelkamer, na een nacht waarvan ze wilde dat het nooit was gebeurd. En hoe ze kort daarna wordt ontslagen. Door diezelfde leidinggevende, omdat ze weigerde die nacht een vervolg te geven. Er zijn talloze voorbeelden.

Voedingsbodem voor giftig gedrag

Tel al die verhalen bij elkaar op, en je krijgt een beeld van een industrie die structureel onveilig is voor vrouwen. En hoewel giftig gedrag in iedere bedrijfscultuur voorkomt, spelen er wel degelijk bepaalde factoren mee in de muzieksector, die het er voor vrouwen niet bepaald veiliger op maken.

Laten we beginnen bij de informele natuur van de sector. Veel van het werk speelt zich af in uitgaanssferen, op festivals, in popzalen, de backstage, de dansvloer. Plekken waar gezopen en gesnoven wordt, waar sociale druk is om ‘gezellig mee te doen’ en door te zakken tot de zon opkomt. Maar waar drank en drugs zijn, worden grenzen sneller overschreden. Een boel sectoren hebben zulke types: leidinggevenden die zich op een bedrijfsfeest nog wel eens bovenop de stagiaire willen storten of een veel te dronken collega aanbieden om haar “naar huis te brengen”. Maar waar veel sectoren één of twee keer per jaar zo’n bedrijfsfeest organiseren, staan wij wekelijks (bijna dagelijks!) in de backstage.

Vette kans
Och, en dan is er nog die hardnekkige netwerkcultuur: een biertje backstage met de juiste persoon is dikwijls de sleutel tot een vette kans. Maar een industrie die is gebouwd op onzichtbare lijntjes tussen bekenden is per definitie onoverzichtelijk. Daardoor wordt het onmogelijk om te weten: kan deze persoon daadwerkelijk iets voor me betekenen? Of doet hij maar alsof? Ik moet denken aan een vrouw die me vertelde dat ze op haar eenentwintigste overladen werd met berichtjes van een vijftien jaar oudere industriefiguur. Dat hij achteraf de reputatie van een predator bleek te hebben, en dat ze vooral dacht: ‘Wat gênant, dat ík toen dacht dat ik het blijkbaar aan het maken was in de muziekwereld, als dat soort mensen met me wil netwerken.’ De hoop om erkend te worden, daar maken foute types gebruik van (soms zelfs onbewust). Een uitermate giftige voedingsbodem voor fout gedrag.

Schemerzone
Machtsmisbruik in de hotelkamer is een extremer voorbeeld. Wat vaker gebeurt, speelt zich juist af in die vage schemerzone van opmerkingen en gedragingen die onprettig zijn, maar niet zó fout dat je iemand er gemakkelijk op kan aanspreken. Een blik, een terloopse denigrerende opmerking, die handen op je dijbeen. Je kúnt het wel aankaarten, maar de kans is groot dat het wordt weggewuifd, of dat je wordt bestempeld als een zeikwijf. En dus laat je het maar van je afglijden. Het levert toch niets op. Komt bij dat de muziekwereld een mannenwereld is, waarvan een boel mannen al jaren hun positie bekleden en de neiging hebben om de gelederen te sluiten als er kritiek is op de status quo. Zo ontstaat een klimaat waarin grensoverschrijdend gedrag liefkozend wordt weggewuifd. ‘Ach joh, zo is hij gewoon. Je moet het je niet te veel aantrekken, hij verandert toch niet.'

Lees hier verder