Toeristische regio’s hard geraakt door btw-verhoging op logies

De impact per provincie is te zien op de interactieve kaart van KHN: Gevolgen btw-verhoging logies, KHN Analyse 
De volledige analyse van de btw-verhoging is te vinden via: KHN-analyse btw-verhoging op logies.

Uit het rapport van Significant APE (in opdracht van het Ministerie van Financiën) blijkt dat het aantal overnachtingen door de btw-verhoging met wel 30 procent kan dalen. De minister van Financiën gaf eerder bij de beantwoording van Kamervragen aan geen rekening te houden met de omzetderving in aanverwante sectoren – de zogenoemde tweede-orde-effecten – omdat daar onvoldoende zicht op zou zijn.

Op basis van CBS-cijfers is die schade wél te berekenen en kan worden geduid hoeveel de omzetderving per provincie zal bedragen. Ook is er een goed beeld van wat de gevolgen zijn voor aanverwante sectoren zoals horeca, recreatie, vervoer binnen Nederland en winkels.

In 2024 gaven Nederlandse en buitenlandse vakantiegangers samen 19 miljard euro uit aan verblijf in Nederland. Een daling van 30 procent in het aantal overnachtingen betekent een terugval van maar liefst 5,7 miljard euro aan toeristische bestedingen.

Elke euro die een hotelgast uitgeeft aan een kamer, levert gemiddeld nog eens twee euro extra omzet op in andere sectoren. Bij buitenlandse gasten is dat zelfs 3,50 euro. Die zogeheten multipliereffecten laten zien hoe sterk de toeristische keten economisch met elkaar verweven is.

Regio’s in de gevarenzone

De economische schade concentreert zich in toeristische regio’s. In Zeeland gaat het om 820 miljoen euro verlies, in Limburg om 500 miljoen en in Friesland om 239 miljoen. Ook Gelderland, Drenthe en Overijssel zien hun toeristische inkomsten fors teruglopen. De impact is eveneens zichtbaar bij culturele instellingen. Zo bestaat volgens de Museumvereniging 27 procent van het museumpubliek uit buitenlandse verblijfsgasten: bezoekers die helpen toegangsprijzen betaalbaar te houden en culturele instellingen vitaal te houden.

“Als toeristen wegblijven, verdwijnen ook de bakker, de fietsenverhuur en het restaurant,” zegt Marijke Vuik, voorzitter van Koninklijke Horeca Nederland (KHN). “Dat raakt niet alleen ondernemers, maar ook bewoners en de leefbaarheid van hele regio’s. Toerisme houdt Nederland in beweging, zowel economisch als sociaal-maatschappelijk.”

Ook gevolgen voor VNPF-achterban

Hoewel de btw-verhoging primair gericht is op logies, is het niet ondenkbaar dat deze maatregel ook de podium- en festivalsector raakt. Veel bezoekers combineren een concert- of festivalbezoek met één of meerdere overnachtingen, zeker bij evenementen buiten de grote steden. Hogere verblijfskosten kunnen de totale uitgaven van bezoekers drukken en leiden tot lagere bezoekersaantallen of kortere verblijfsduur. Dit raakt niet alleen podia en festivals zelf, maar ook de lokale horeca, vervoersdiensten en culturele instellingen waarmee zij economisch en sociaal zijn verweven. Daarmee heeft de maatregel potentieel een breder negatief effect op het culturele ecosysteem en de aantrekkelijkheid van Nederlandse steden en regio’s als bestemming voor muziektoerisme.

Maatregel kost meer dan hij oplevert

Het kabinet verwacht 666 miljoen euro extra btw-inkomsten via hotels en vakantieparken, maar door de dalende omzet bij zowel logiesverstrekkers als de aanverwante sectoren loopt de schatkist juist 719 miljoen euro mis. De maatregel lijkt extra inkomsten op te leveren, maar pakt uiteindelijk nadelig uit voor de economie, schatkist en maatschappij.

Marijke Vuik, voorzitter van KHN: “Horeca en toerisme houden dorpen en steden levendig. Daarom is het van groot belang dat de btw-verhoging op logies wordt teruggedraaid.”