AWVN
Waarom de omgang met flexwerk en zzp moet veranderen
14 maart 2024
Flexwerkers en zzp’ers vervullen een cruciale rol in de Nederlandse arbeidsmarkt. Flex- en zzp-contracten komen echter te vaak voor in situaties waarin een vast contract beter zou passen.
Strengere regelgeving zal werkgevers de komende jaren dwingen om bewuster om te gaan met hun arbeidscontracten en arbeidsvoorwaarden. Nog van grotere invloed daarop zal de arbeidsmarktkrapte zijn. Werkgevers die aantrekkelijk willen blijven, zullen onder het oppervlak van het arbeidscontract moeten duiken om beter te kunnen inspelen op hedendaagse behoeften van werkenden. Over waarom de omgang met flexwerk en zzp moet veranderen, en een aanzet tot het antwoord op de vraag hoe dat in de praktijk vorm kan krijgen.
Stel je een rij van tien werkende Nederlanders voor. Links staan de mensen met een vast contract: Viktor, Viola, Vincent, Valentijn en Valerie. Deze vijf mensen werken als vrachtwagenchauffeur, pedagogisch medewerker, marketeer, werkvoorbereider en docent. De een werkt in een rustige week al veertig uur per week, de ander combineert een baan van twintig uur per week met zorg thuis. Sommigen werken een paar jaar in dezelfde baan, anderen zijn al meer dan tien jaar aan de slag bij één werkgever.
Stel je nu eens het midden van de rij voor, daar staan de flexwerkers: Fred, Fenna en Fatima. Fred is oproepkracht bij een strandtent en maakt vooral in de zomer lange dagen, zodat hij in de winter een buffer heeft. Fatima werkt in een winkel, maar heeft de afgelopen jaren van alles gedaan: post gesorteerd, schoongemaakt op een vakantiepark en bediend in een bedrijfsrestaurant. Haar werk hangt vooral af van wat het uitzendbureau te bieden heeft. Fenna is net begonnen in haar eerste baan als beleidsmedewerker bij een gemeente en blijft aan als ze het eerste jaar goed functioneert.
De rij van tien wordt gesloten door de zelfstandigen: Zacharia en Zeger. Zeger is verpleegkundige en werkt afwisselend bij ziekenhuizen in zijn regio. Zo heeft hij meer invloed op zijn rooster dan in de tijd dat hij nog in dienst was. Zacharia is schilder en heeft zoveel werk in het verschiet dat hij overweegt om binnenkort iemand in dienst te nemen.
Deze denkbeeldige rij laat zien hoe de contracten binnen de werkende beroepsbevolking grofweg zijn verdeeld. Heel precies is het niet en toch is het zinvol om op deze manier naar arbeidsrelaties te kijken. Onder de noemer flexibele schil worden Fred, Fenna, Fatima, Zacharia en Zeger doorgaans samengebracht in arbeidsmarktstatistieken, terwijl ze behoorlijk andere posities innemen op de arbeidsmarkt en andere overwegingen hebben bij de invulling van hun werk.
In een aantal opzichten zijn flexwerkers en zzp’ers elkaars tegenpolen: Zacharia en Zeger kunnen kiezen waar ze werken, hoe ze dat doen en kunnen dat – zeker in de huidige arbeidsmarkt – tegen fikse beloningen doen, terwijl Fred, Fatima en Fenna minder zeggenschap over hun werk en werkomstandigheden hebben. Onderling verschillen de flexwerkers eveneens sterk. Fenna met haar jaarcontract verschilt misschien zelfs wel minder van Viktor met zijn vaste contract dan dat ze verschilt van Fatima met haar flexibele contract. Want net als vast personeel heeft Fenna een vaste arbeidsduur en één werkgever. Dé flexibele schil bestaat met andere woorden niet en hét flexvraagstuk evenmin. Toch is het zinvol om de blik op flexwerkers en zzp’ers te richten, omdat beide contractvormen te vaak worden ingezet op wijzen waarvoor ze niet bedoeld zijn. Een gemeenschappelijk probleem dus dat de komende jaren aangepakt moet worden.
Verder lezen? Kijk op awvn.nl