Wie redt het volgende festivalseizoen?

"Geen verzekeraar wil coronaschade nog vergoeden. Een evenement voorbereiden voor 2021 wordt daardoor bijna onmogelijk. De branche vraagt nu om overheidssteun en een tegemoetkoming van verzekeraars."

"In het kort
Het organiseren van grote evenementen is sinds de uitbraak van het coronavirus vrijwel onmogelijk. Ook kunnen organisatoren van evenementen zich niet meer verzekeren tegen coronaschade.
Samen met verzekeraars en overheid zoeken zij nu naar een oplossing voor volgend jaar, zoals een (her)verzekeringspool of een garantiefonds.

Dat er per 1 juli geen maximum aantal bezoekers meer geldt voor evenementen heeft de organisatoren ervan niet gerustgesteld. Bezoekers moeten namelijk nog steeds anderhalve meter afstand van elkaar houden. 'Dit is een probleem, want hierdoor kunnen grote locaties maar ongeveer 20% van hun capaciteit benutten', zegt Jolanda Jansen, directeur van Rotterdam Ahoy. 'En een zaal is pas rendabel als die voor zo'n driekwart gevuld is.' 

Kunnen organisatoren, verzekeraars en de overheid tot een overeenkomst komen die de sector redt? De drie partijen deden op 25 juni een eerste poging. In een door het Verbond van Verzekeraars georganiseerd rondetafelgesprek kwamen ze tot twee mogelijke oplossingen voor de toekomst: een (her)verzekeringspool of een garantiefonds. 

€4 miljard omzetverlies
Oplossingen zijn nodig, want de schade in de evenementenbranche is sinds de uitbraak van het coronavirus behoorlijk opgelopen. Brancheorganisatie Vereniging van Evenementenmakers (VVEM) schat het omzetverlies voor de sector tot september op €4 mrd. Hoe groot het verlies daarna is, hangt volgens de vereniging af van factoren zoals hoe het virus zich gedraagt en de voorwaarden van verzekeraars. 
Naast de financiële verliezen van dit jaar kregen evenementenorganisaties in februari nog een klap te verwerken. Ze kunnen zich sinds 27 februari namelijk niet meer verzekeren tegen ‘pandemiegerelateerde schade’. Dat was tot dan niet bij alle, maar wel bij sommige verzekeraars, mogelijk. Zo kan sportevenement Wimbledon volgens onderzoeksbureau GlobalData nog rekenen op zo’n £114 mln, omdat het sinds de Sars-uitbraak in 2003 verzekerd is tegen annulering wegens een pandemie. 

Verzekeraars hebben aan de polisvoorwaarden van nieuwe af te sluiten verzekeringen een clausule toegevoegd. Volgens het Verbond van Verzekeraars is er ‘geen verzekeraar meer te vinden die coronaschade vergoedt’. De VVEM is ontstemd. ‘Juist verzekeraars moeten er in goede en in slechte tijden voor hun klanten zijn', zegt een woordvoerder. ‘Zij moeten evenementenverzekeringen weer in de oude vorm laten terugkeren.’

Niet te betalen
Het Verbond van Verzekeraars legt uit dat verzekeraars dit risico niet kunnen dragen: in één keer aan alle partijen uitkeren is simpelweg niet te betalen, of de premies schieten zo ver omhoog dat die op hun beurt onbetaalbaar worden voor klanten. 'Verzekeraars zijn erop ingericht dat ze niet in één keer aan alle doelgroepen tegelijk hoeven uit te keren', zegt een woordvoerder.
Ook kunnen verzekeraars het huidige risico moeilijk inschatten, omdat de verspreiding van het virus onvoorspelbaar is. En organisatoren kunnen voor een verzekering niet uitwijken naar het buitenland, want een pandemie is per definitie een wereldwijd fenomeen.

Grote verzekeraars zoals NN Group voegden daarom eind februari een clausule aan de evenementenverzekering toe, die schade door een pandemie uitsluit van de dekking. Deze clausule verandert volgens NN voorlopig niet. Ook herverzekeraars, waar verzekeraars zich weer zouden kunnen verzekeren, zijn zeer terughoudend.

Bloedbad
‘Er dreigt een bloedbad te ontstaan in de sector, waar bijna €7,5 mrd in omgaat', benadrukt Ahoy-directeur Jansen. 'De toekomst van tienduizenden werknemers ziet er somber uit.' 
Volgens verzekeringsmakelaar Klap No Risk, een van de grootste Nederlandse partijen die gespecialiseerd is in evenementenverzekeringen, kunnen organisatoren door het ontbreken van verzekeringen bijna onmogelijk voorbereidingen treffen voor evenementen in 2021. Grote evenementen hebben een voorbereidingstijd van maanden en moeten dus nu al artiesten en technici boeken voor volgend jaar.

Onbetrouwbare partners
‘Wij zijn volop bezig voor 2021’, zegt Eric van Eerdenburg, directeur van het Lowlands-festival, dat voor volgend jaar al uitverkocht is. ‘Maar de verzekering is een probleem’, onderkent ook hij. Hij noemt verzekeraars ‘onbetrouwbare partners’. ‘Als er grote risico's ontstaan, sluiten ze dat risico vervolgens uit. Ik verwacht geen tegemoetkoming.’ 

Daarom bouwt Van Eerdenburg net als verzekeraars een clausule in: een pandemie geldt als overmacht, waardoor hij artiesten en een aantal andere partijen niet hoeft te betalen. ‘Alle vaste kosten blijven voor onze eigen rekening en moeten we incalculeren als mogelijke schade.’

Ook voor deze zomer maakte Lowlands al veel kosten, maar het festival, dat 60.000 bezoekers verwacht, kan deze schade lijden. Mede doordat het overgrote deel van de bezoekers volgens Van Eerdenburg bereid is zijn kaartje mee te nemen naar volgend jaar. Sommige kleinere evenementen hebben deze luxe niet. ‘Ik ben bang dat we zonder steun op 1 oktober veel faillissementen gaan zien', zegt Ahoy-directeur Jansen hierover.

Garantiefonds
Klap No Risk wil dat de evenementenbranche om faillissementen te voorkomen zelf een fonds opricht. ‘Het is oneerlijk om van verzekeraars te vragen dat zij dit enorme financiële risico dragen', zegt directeur Maarten van Denderen. Als inkomstenbron voor het fonds dat bij een nieuwe corona-uitbraak fungeert als spaarpot, oppert hij een ledencontributie of een toeslag op toegangskaartjes van klanten.

Ook tijdens het rondetafelgesprek kwam een garantiefonds naar voren als een van de beste oplossingen. Het fonds zou een vergelijkbare vorm kunnen krijgen als de Stichting Garantiefonds Reisgelden (SGR). Bij het boeken van een reis gaat er altijd een paar euro dit fonds in. Het opgespaarde geld wordt in noodgevallen ingezet.

(Her)verzekeringspool
Een andere mogelijke oplossing is een (her)verzekeringspool, vergelijkbaar met de ‘terreurpool’ die in Nederland sinds 2003 bestaat. Na de aanslagen van 11 september 2001 in de VS trokken verzekeraars hun handen af van terreurrisico’s. Verzekeringsmaatschappijen, internationale herverzekeraars en de Nederlandse overheid verenigden zich daarna in de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terreurschaden (NHT), die garant staat voor schade tot €1 mrd per jaar door terrorisme.
Een pool legt de enorme schade van een mogelijke nieuwe uitbraak niet bij één partij neer. Wel is het lastig om internationale herverzekeraars bij deze oplossing te betrekken, omdat de coronapandemie de hele wereld treft en alle verzekeraars en herverzekeraars dus tegelijk risico lopen.

Overheidssteun
Tot er een fonds of een pool is, moet de overheid volgens Van Denderen garant staan bij coronaschade. ‘Anders stort de evenementenbranche in. Technisch gezien is de sector nu al failliet. Bovendien dreigt Nederland zijn voortrekkersrol in deze sector te verliezen.' 
Hij stelt voor dat Nederlandse evenementenverzekeringen schade door besmettelijke ziekten weer gaan dekken en dat de overheid garant staat op het moment dat verzekeraars moeten uitkeren. ‘De overheid vergoedt het minimumbedrag dat een organisator nodig heeft om voort te bestaan. Als de overheid evenementen met meer dan duizend personen annuleert', zo licht Van Denderen zijn plan toe.
Overheidssteun is volgens het Verbond van Verzekeraars een optie bij zowel een (her)verzekeringspool als een garantiefonds. De overheid kan bijdragen aan het garantiefonds, of net als in de terreurpool samen met (her)verzekeraars garant staan.
Organisatoren van evenementen hopen dat de overheid de helpende hand reikt. Lowlands-directeur Van Eerdenburg: ‘Er wordt met twee maten gemeten. Bijvoorbeeld tussen de luchtvaart- en de cultuursector. Dat frustreert enorm. Ik vind het terecht als de overheid bijspringt.’ "