https://bureau-lahaut.nl/wie-zet-zich-in-voor-cultuur-vrijwilligers-in-beeld/#page-content
Wie zet zich in voor cultuur? Vrijwilligers in beeld
3 juli 2025
In een recent artikel van Bureau Lahaut, gebaseerd op cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS, 2025), wordt de stand van vrijwilligerswerk in de culturele sector uitgebreid geanalyseerd.
In 2024 deed 6,5% van de Nederlanders van 15 jaar en ouder vrijwilligerswerk bij culturele verenigingen zoals muziek- en toneelclubs, musea en bibliotheken. Dit is het hoogste aandeel sinds de eerste meting in 2012 en markeert een herstel na de terugval tijdens de coronapandemie.
Vrijwilligerswerk blijkt cruciaal voor het functioneren van een breed scala aan culturele instellingen. Niet alleen musea, bibliotheken en erfgoedorganisaties zijn afhankelijk van onbetaalde inzet, maar ook festivals, concerten en andere culturele evenementen kunnen vaak niet plaatsvinden zonder vrijwilligers. De culturele sector is daarmee sterk afhankelijk van deze groep, zowel voor structurele functies als voor tijdelijke ondersteuning bij evenementen.
De demografische kenmerken van vrijwilligers in deze sector zijn opvallend: vooral ouderen (met name 65-plussers), hoger opgeleiden en mensen zonder thuiswonende kinderen zijn bovengemiddeld actief. Daarnaast zijn in minder stedelijke gebieden relatief meer mensen actief als vrijwilliger dan in sterk verstedelijkte regio’s, mogelijk vanwege hechtere sociale netwerken op dorpen en kleinere gemeenten.
Tegelijkertijd groeit de zorg over de balans tussen betaalde en onbetaalde arbeid. Door bezuinigingen worden functies die eerder door professionals werden vervuld, steeds vaker opgevangen door vrijwilligers. Dit kan op korte termijn voordelig zijn voor organisaties, maar het roept vragen op over eerlijke arbeidsvoorwaarden en de structurele houdbaarheid van deze ontwikkeling. De Fair Practice Code pleit daarom voor een betere afweging tussen ‘fair pay’ en vrijwillige inzet.