Zes vragen en antwoorden over de CSRD

1. Wat houdt de CSRD in? 

De CSRD is een wettelijke verplichting om een duurzaamheidsverslag op te stellen. Hoe dit verslag eruit moet zien, wordt bepaald aan de hand van de European Sustainabiliy Reporting Standards (ESRS). Deze standaarden schrijven voor waarover bedrijven moeten rapporteren, zodat iedereen dat op dezelfde manier doet. Dit maakt het mogelijk om bedrijven goed met elkaar te vergelijken.

‘Ten eerste gaat het om de impact van de bedrijfsactiviteiten op mens en milieu. Concreet: hoe zit het bijvoorbeeld met de CO₂-uitstoot, mensenrechtenschendingen in de keten en de man-vrouwverhouding in de top? De tweede vraag is in hoeverre duurzaamheidsontwikkelingen, zoals grondstoffenschaarste en extreem weer, invloed hebben op de financiële positie van een bedrijf en wat het bedrijf doet om die risico’s te beperken’, zegt Meerman.

2. Wat gebeurt er met het verslag?

Het duurzaamheidsverslag moet als aparte sectie herkenbaar zijn in het bestuursverslag van het bedrijf. Dit bestuursverslag inclusief duurzaamheidsrapportage moet jaarlijks in XBRL-formaat worden gedeponeerd bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel. Vóór publicatie moet het verslag zijn beoordeeld door een externe accountant.

Voor wie is de rapportage nog meer bedoeld? ‘Belangrijke stakeholders zijn banken en kredietverstrekkers. Die kunnen uit het verslag opmaken welke inspanningen bedrijven leveren om hun duurzaamheidsdoelen te bereiken en de mate waarin ze daarin slagen. Dit kan leiden tot gunstigere of juist ongunstigere leenvoorwaarden. Ook ngo’s zullen de verslagen lezen. Maatschappelijke organisaties kunnen zo nagaan of het beeld dat het bedrijf schetst klopt met wat zij zien in de praktijk.’

3. Op wie is de CSRD wanneer van toepassing? 

De CSRD geldt vanaf 1 januari 2024 voor bedrijven die nu al moeten voldoen aan de Non-Financial Reporting Directive (NFRD), de bestaande Europese richtlijn over duurzaamheidsverslaglegging. Dat zijn grote organisaties van openbaar belang, zoals banken, verzekeraars en beursvennootschappen met meer dan 500 medewerkers.

Een jaar later volgen grote bedrijven die niet onder de NFRD vallen. Een bedrijf is groot als het voldoet aan minimaal twee van de volgende drie criteria: meer dan 250 medewerkers, meer dan 40 miljoen euro omzet per jaar of meer dan 20 miljoen euro op de balans. Ondernemingen die als dochtermaatschappij onderdeel zijn van een groep, kunnen onder bepaalde voorwaarden gebruikmaken van een groepsvrijstelling. Op 1 januari 2026 zijn middelgrote en kleine beursvennootschappen aan de beurt.

4. En kleine, niet-beursgenoteerde bedrijven?

Ook niet-beursgenoteerde mkb’ers kunnen te maken krijgen met de richtlijn, waarschuwt Meerman. ‘Mkb’ers die producten of diensten leveren aan grotere bedrijven die wél verplicht moeten rapporteren, krijgen ook vragen. De rapporterende bedrijven gaan namelijk hun eigen keten na. Daarom is het belangrijk dat mkb’ers zorgen dat ze die informatie kunnen aanleveren. Bijvoorbeeld over hoe en bij wie zij hun materialen inkopen.’

5. Hoe kan ik mij voorbereiden? 

‘Begin en begin nu’, benadrukt Meerman. ‘Breng in kaart hoe je onderneming de omgeving beïnvloedt en vice versa. Zorg dat je weet wat, waar en hoe je inkoopt of welke diensten je aanbiedt. Dit vraagt een gedegen systeem om informatie te verzamelen. Welke informatiesystemen heb je als onderneming en voldoen die? En welke informatie is er nodig van ketenpartijen?’

‘Bekijk verder welke medewerkers zich bezighouden met duurzaamheid, wat je al meet op het gebied van milieu, samenleving en bestuur (Environmental, Social & Governance, ESG) en welke onderwerpen nieuw zijn. Leer ook van anderen: bekijk ESG-rapportages van andere bedrijven in jouw sector of neem contact op met branchegenoten, je brancheorganisatie of organisaties als Global Compact of MVO Nederland. Ook de due diligence-handleiding van de SER is een handig hulpmiddel.’

6. Waar begin ik? 

Niet alles hoeft in één keer, aldus Meerman. ‘Een goede eerste stap is bijvoorbeeld om op papier te zetten hoe je keten in elkaar steekt. En om in kaart te brengen waar je producten vandaan komen, welke materialen je gebruikt, welke medewerkers verantwoordelijk zijn en welke kennishiaten er zijn.’

Ze adviseert om de CSRD te zien als een tool om de onderneming toekomstbestendig te maken. ‘Het proces is veelomvattend, maar het helpt je om na te denken over de impact van je bedrijfsvoering op de omgeving. Zo ken ik een mkb-bedrijf dat ontdekte dat het erg veel plastic gebruikte. Om relevant te blijven, heeft dat bedrijf besloten om te gaan werken met een gerecycled alternatief. Bedenk dat er in de nabije toekomst wetgeving aankomt die bedrijven verplicht om de duurzaamheidsslag te maken. Dit is dus een prachtige mogelijkheid om daarop voor te sorteren en na te denken over een strategie voor de lange termijn.’

Meer weten?

De SER en de Raad voor de Jaarverslaggeving hebben een veelgestelde vragendocument opgesteld op basis van vragen van duizenden ondernemers. Klik hier voor de Nederlandse versie en hier voor de Engelse. Daarnaast hebben zij een serie toegankelijke webinars gemaakt waarin u over de belangrijkste onderwerpen in de CSRD wordt bijgepraat.