Zo werkt de tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor werkbehoud (NOW)

Het kabinet heeft 17 maart 2020, het Noodpakket banen en economie gepresenteerd. Het pakket bevat extra maatregelen die werknemers, zzp-ers en bedrijven in staat moeten stellen om de moeilijke periode wegens de uitbraak van het coronavirus te overbruggen. Onderdeel van het pakket is de Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor werkbehoud (NOW). Deze vervangt met onmiddellijke ingang de Beleidsregels ontheffing verbod op werktijdverkorting (WTV). Vanwege het enorme beroep dat bedrijven op de WTV wilden doen bleek deze regeling niet meer uitvoerbaar.

Anders dan de WTV gaat de NOW niet uit van werkverlies (in uren), maar van omzetverlies. Bij een verwacht omzetverlies van ten minste 20 procent ontvangt de werkgever een tegemoetkoming in de loonkosten van maximaal 90 procent. De regeling geldt met terugwerkende kracht voor omzetdalingen vanaf 1 maart 2020. De NOW moet nog verder worden uitgewerkt en het is nu nog niet mogelijk om daar een beroep op te doen. Bedoeling is om de NOW zo snel mogelijk open te stellen, waarbij aanvragers een voorschot van de tegemoetkoming ontvangen, met een correctie achteraf op basis van het daadwerkelijke omzetverlies.
 
Op basis van de op dit moment beschikbare informatie lijkt de NOW meer dan de WTV, werkgevers te kunnen ondersteunen in hun strijd tegen de gevolgen van de crisis. De nieuwe regeling lijkt in ieder geval een stuk gemakkelijker uitvoerbaar. VNO-NCW, MKB-Nederland en AWVN hebben veel waardering voor de daadkracht die het kabinet met het Noodpakket tentoonspreidt.

Hieronder volgt de informatie over de NOW zoals die op dit moment bekend is. Zodra er meer bekend wordt, zullen wij hierover uiteraard berichten. De hieronder opgenomen informatie zal steeds worden aangepast op grond van nieuwe gegevens. Deze versie is van 18 maart 2020.
 
WTV stopt onmiddellijk
De WTV wordt per onmiddellijk opgeschort. Nieuwe aanvragen zijn niet meer mogelijk, en reeds ingediende aanvragen worden beschouwd als aanvragen voor de NOW. Wel zal aanvullende informatie worden opgevraagd.
Alleen ontheffingen die al verleend zijn, blijven van kracht voor de eerste periode van 6 weken. Daarna kan een beroep worden gedaan op de NOW. Hoe dit precies werkt, is nog niet bekend.
 
Omzetverlies in plaats van urenverlies
Anders dan de WTV gaat de NOW uit van omzetverlies: bij een verwacht omzetverlies van ten minste 20 procent kan bij UWV een tegemoetkoming in de totale loonkosten worden aangevraagd van maximaal 90 procent. Hoe het omzetverlies moet worden gemeten, en wat er precies onder loonkosten moet worden verstaan – vallen bijvoorbeeld ook de pensioenpremie en vakantiegeld daaronder – is nog niet bekend.
 
Wel is bekend dat gaat om de loonsom van zowel vaste werknemers als werknemers met een flexibel contract (waaronder ook oproepkrachten). Ook uitzendbureaus kunnen voor de bij hen in dienst zijnde uitzendkrachten een beroep op de regeling doen. Het kabinet vraagt om werknemers met flexibele contracten zoveel mogelijk in dienst te houden voor de uren die zij werkten.

De hoogte van de tegemoetkoming in de loonkosten is afhankelijk van de omzetdaling. De volgende voorbeelden zijn gegeven:  
• als 100 procent van de omzet wegvalt, bedraagt de tegemoetkoming 90 procent van de loonsom;
• als 50 procent van de omzet wegvalt, bedraagt de tegemoetkoming 45 procent van de loonsom;
• als 25 procent van de omzet wegvalt, bedraagt de tegemoetkoming 22,5 procent van de loonsom.
 
De duur van de tegemoetkoming
De regeling geldt voor omzetdalingen vanaf 1 maart 2020. De aanvraag geldt voor een periode van 3 maanden, die eenmalig verlengd kan worden met nog eens 3 maanden (aan de verlenging kunnen nadere voorwaarden worden gesteld).
 
De procedure (voor zover bekend)
UWV verstrekt op basis van de aanvraag een voorschot van in elk geval 80% van het aangevraagde bedrag. Achteraf wordt vastgesteld wat het daadwerkelijke omzetverlies is geweest. Voor grote aanvragen is hierbij een accountantsverklaring vereist. Wanner er sprake is van een grote aanvraag moet nog worden vastgesteld. Bij de definitieve vaststelling vindt ook een correctie plaats bij een daling van de loonsom. 
De definitieve tegemoetkoming wordt dus achteraf vastgesteld. Daarbij kan sprake zijn van een nabetaling of terugvordering.
 
De positie van de werknemers
De werkgever committeert zich vooraf dat er tijdens de periode van de tegemoetkoming (maximaal 2 x 3 maanden) geen ontslagen zullen plaatsvinden om bedrijfseconomische redenen. De werknemers ontvangen tijdens deze periode hun volledige salaris. Anders dan bij de WTV mogen de werknemers ook gewoon hun werk blijven doen (natuurlijk voor zover mogelijk in verband met het coronavirus).
Anders dan bij de WTV wordt ook geen beroep gedaan op de WW, de regeling staat hier volledig los van. Er worden dus ook geen WW-rechten opgesoupeerd. Werknemers hoeven ook geen aanvragen te doen of te ondersteunen.
 
Wanneer wordt de regeling opengesteld? 
Het ministerie van SZW en UWV werken op dit moment met grote inzet om op korte termijn tot een werkbare tegemoetkomingsregeling te komen. UWV staat voor de buitengewone taak om op korte termijn een uitvoerbare regeling open te stellen. Het kabinet heeft dan ook grote waardering voor de wijze waarop UWV deze taak oppakt. Zodra bekend is vanaf welke datum aanvragen bij UWV kunnen worden ingediend, wordt hier onmiddellijk breed bekendheid aan gegeven.
 
Ook versoepeling bij de WW-premiedifferentiatie
De premiedifferentiatie tussen vaste en flexibele contracten die met de Wab is ingevoerd wordt op een aantal punten tijdelijk versoepeld.  
Door het coronavirus kan de bepaling dat werkgevers met terugwerkende kracht de hoge WW-premie moeten afdragen voor vaste werknemers die in een kalenderjaar meer dan 30% hebben overgewerkt tot onbedoelde effecten leiden in sectoren waar door het coronavirus veel extra overwerk nodig is (bijvoorbeeld de zorg). Om die reden is besloten deze regeling aan te passen om deze onbedoelde effecten weg te nemen. De minister van SZW zal deze aanpassing, die voor kalenderjaar 2020 zal gelden, zo spoedig mogelijk uitwerken.
 
Om te voldoen aan het schriftelijkheidsvereiste voor contracten voor onbepaalde tijd was voor oude contracten een coulanceperiode ingelast tot 1 april aanstaande. Omdat het de komende weken niet voor alle werkgevers praktisch mogelijk zal zijn om aan het vereiste te voldoen, wordt deze periode verlengd tot 1 juli 2020. Uiterlijk op 30 juni moet dus door een schriftelijke door beide partijen ondertekende arbeidsovereenkomst, addendum, digitale handtekening of instemming van de werknemer via de e-mail of in een HR-systeem kunnen worden aangetoond dat er sprake is van een vaste arbeidsovereenkomst.