Zzp’ers zouden zich moeten mogen verenigen

Markt en concurrentie horen bij elkaar zoals een orkest en instrumenten. Zonder muziek is een orkest zinloos en als er geen concurrentie is, dan kun je de markt net zo goed afschaffen en de overheid aan het roer zetten. 

De markt heeft namelijk een doel en dat is om via concurrentie te zorgen voor voldoende keuzevrijheid voor consumenten en voor lage prijzen. Hoe minder concurrentie, des te meer macht aanbieders hebben om hoge prijzen te vragen. Daarom hebben we in Nederland en de EU toezichthouders om de concurrentie op markten te waarborgen en kartelvorming tegen te gaan.

Fusie

Twee weken geleden deed de Europese toezichthouder van zich horen toen de enige twee treinproducenten – een Franse en een Duitse – wilden fuseren. Dat mocht niet. De monopolist zou dan niet alleen hogere prijzen voor treinen vragen aan bijvoorbeeld de NS en Deutsche Bahn, maar er zou ook geen alternatief meer zijn voor treinveiligheidssystemen waardoor we wel erg afhankelijk worden van slechts één systeem.

Toch waren er ook economen die voor een fusie pleitten. Want als een EU-land nieuwe treinen nodig heeft, is het verplicht om zo’n aankoop wereldwijd aan te besteden. Dus ook Chinese, Russische en Amerikaanse treinenmakers mogen meedingen naar de opdracht. Kortom, of er nu een of twee treinproducenten in de EU zijn, voor de concurrentie maakt dat niet uit.

Er is zelfs nog een argument voor een fusie. Die zou namelijk leiden tot een efficiënter bedrijf dat dankzij schaalvoordelen op wereldniveau meer concurrerend kan opereren. Dat zou betekenen dat het eerder als winnaar uit de bus kan komen bij een Europese aanbesteding, maar ook buiten Europa. Als bijvoorbeeld Australië nieuwe treinen wil bestellen, of Canada. Maar, zo kunnen de tegenstanders van een fusie daartegen inbrengen, waar gaat dit naartoe als we in Europa het normaal gaan vinden om private monopolies te hebben om op wereldschaal nog beter de concurrentiestrijd aan te kunnen gaan? Is dominantie op de wereldmarkt het doel van de Europese industrie? En moeten we daar keuzevrijheid en veiligheid voor opofferen?

Concurrentie

Vorige week was er nog meer concurrentienieuws, vanuit heel andere hoek. Zzp’ers worden tegen elkaar uitgespeeld door platformbedrijven zoals Deliveroo en Uber, en zien hun inkomsten onder druk staan. Hetzelfde is het geval met fotojournalisten, die zelfs begin deze maand een dag hebben gestaakt. De twee grote persbureaus via welke zij veel van hun foto’s verkopen (ANP en Hollandse Hoogte) zijn onlangs gefuseerd waardoor fotografen geen onderhandelingspositie meer hebben.

Die bureaus zeggen dat ze wel moeten fuseren omdat hun afnemers – vooral kranten en tijdschriften – de afgelopen jaren ook veelal gefuseerd zijn. Samen staan de persbureaus dus sterker in de onderhandeling over de fotoprijzen. Maar de wet verbiedt tegelijkertijd fotojournalisten en andere zzp’ers om collectief over hun tarieven te onderhandelen met zulke machtige opdrachtgevers. Want dat zou de concurrentie ondermijnen.

Ik vind dit de omgekeerde wereld. Als de overheid de fusies van kranten en persbureaus toestaat, dan zou zij, om het marktevenwicht te bewaren, ook moeten toestaan dat zzp’ers zich verenigen om collectief over hun tarieven te onderhandelen. De concurrentie moet aan beide zijden van de markt in evenwicht zijn. Dat is het geval met de twee treinproducenten in Europa, waarbij de kopers, grote spoorbedrijven, partijen zijn. Maar het evenwicht is zoek bij zzp’ers tegenover machtige platforms en mediabedrijven. Concurrentie is een nuttig middel, maar er moet wel muziek in zitten.

Lees hier het volledige artikel.