Gemeentelijke inbreng voor het nieuwe cultuurbestel

• Ontdek hier direct de VNG propositie Samen cultuur borgen

Waarde van cultuur

We staan er niet vaak bij stil, maar cultuur vormt een belangrijk deel van ons maatschappelijk leven en draagt zelfs bij aan democratische waarden. Nationaal, maar zeker ook lokaal en regionaal. Cultuur sluit niet uit, het treft activiteiten alle lagen van de bevolking: van muziekles tot popconcerten, carbidschieten tot Shakespeare, uitgevoerd door het Nationale Theater of lokale toneelclub.

Jaarlijks dragen gemeenten het overgrote deel (60%) van de publieke middelen bij aan cultuur. Ze opereren daarin autonoom, maar zien de druk op beschikbare middelen toenemen. Met de nieuwe propositie staan we ervoor dat elke inwoner zich cultureel kan blijven ontplooien en van cultuur kan genieten ongeacht woonplaats of inkomen. Daarvoor dienen we als één overheid de voorwaarden te garanderen voor het cultureel maken, beoefenen en ervaren; voor professional én liefhebber.

Aanleiding

In maart 2023 kondigde het demissionair kabinet de ‘vernieuwingsagenda cultuurbestel 2029’ aan en vroeg de Raad voor Cultuur vervolgens om advies, dat eind januari 2024 volgt. Vanuit de ‘Verenigingsvisie 2030 – een stap naar voren’ was dit hét moment om als VNG, voor gemeenten als stelselpartner, om hierop te anticiperen.

De VNG vertaalt in de propositie het geluid van het gros van gemeenten dat het belang van cultuurparticipatie en de toegang tot cultuur van alle inwoners in Nederland onderschrijft. Vanuit 10 vertrekpunten willen gemeenten samenwerken met het rijk, provincies, de culturele sector én andere partijen om cultuur in de toekomst te borgen.

Pijlers propositie

De propositie beschrijft de pijlers voor een nieuw cultuurbestel: erkenning van de waarden van cultuur voor inwoners en voor de samenleving als geheel (cultuurwaarden), de basis voor een leven lang leren, meedoen aan en genieten van cultuur (cultuurstimulering), op samenhang van cultuurvoorzieningen in alle delen van het land (cultuurspreiding) en een duurzame financieringswijze (cultuurfinanciering). We beschrijven in deze propositie ook wat gemeenten daarin te doen staan én wat zij daar voor nodig hebben.

Samenwerking 3 overheden

Als belangrijke cultuurfinancier pleiten gemeenten bij het rijk voor een goede samenhang van de inzet van middelen en beleid in de toekomst. Vanaf de eerste culturele kennismaking in school naar laagdrempelige cultuurbeoefening dichtbij huis tot aan de nationale bespelers van de podia in de grote steden: van basis tot top. Dit vraagt om een ander samenspel tussen de 3 overheden vanuit de gedachte van één overheid met voor elk onderscheidende verantwoordelijkheden. De propositie vormt dan ook de basis om het gesprek hierover met de andere overheden aan te gaan..