MDIEU interview #10 Gebouw-T: “Je ontwikkeling staat hier centraal”

Poppodium Gebouw-T in Bergen op Zoom, gehuisvest in een voormalige kazerne, bestaat sinds 2011. Daarvoor kende de stad met 70 duizend inwoners al jongeren- en muziekcentrum de Botte Hommel, dat vanaf mid jaren zeventig tot eind jaren negentig bestond. Gebouw-T heeft naast de zaal voor 700 bezoekers ook oefenruimtes en een opnamestudio. Daarnaast pioniert de instelling met de integratie van onderwijs en ging het recentelijk een fusie aan met het lokale Theater De Maagd, waardoor een nieuw soort organisatie ontstond. Directeur Gert-Jan de Koster (54): “De centrale vraag was: hoe richt je de organisatie in op basis van de personeelsbehoeften.”

Door Jan Hiddink

“Met het theater erbij zijn hier 25 mensen in dienst, dat is 20fte. Medewerkers van de backoffice werken gelijkelijk voor beide instellingen; medewerkers op de vloer hebben doorgaans wel een primaire en een secundaire locatie waar ze werken. Dat is een puzzel die we nog dagelijks leggen: soms zijn die zalen heel complementair aan elkaar, maar soms zie je ook dat het twee verschillende cultuurvormen zijn, die je elk heel eigen recht moet doen. We hebben in ieder geval het voordeel dat het om twee verschillende locaties gaat – de popzaal in een voormalige kazerne en het theater in een voormalige kerk. Maar we zijn tezamen één Stichting Podiumkunsten Bergen op Zoom en hebben geen gescheiden verantwoordelijkheden in ons prestatiecontract met de gemeente.”

Onderwijs

“De MBO opleiding Podium en Evenemententechniek, kortweg PET, verzorgt hier inpandig opleidingen, zowel in de popzaal als in het theater. Jongeren worden hier opgeleid tot licht- en geluidstechnicus en ook tot theatertechnicus, zodat ze om kunnen gaan met de trekkenwand. Regelmatig nemen we afgestudeerden in dienst. Zo maken we optimaal gebruik van onze ruimte en onze tijd, want met 250 shows op jaarbasis zitten we wel aan onze max. Daardoor houden we drie dagen per week beschikbaar om onderwijs te verzorgen, waardoor onze ruimte en faciliteiten optimaal benut worden en waardoor we zorgen voor goed en relevant praktijkonderwijs in onze stad. Daar heeft iedereen baat bij.”

Fusie

“Dat we een aparte stichting zijn is gebruikelijk in vrijwel heel het land, maar niet hier: behalve wij, als Gebouw-T, maakte tot voor kort iedereen in de sector deel uit van het gemeentelijke cultuurbedrijf. Dat zorgde voor weinig dynamiek en ondernemerschap, een beetje als stilstaand water. En dat gold dus ook voor het theater. Tegelijk kampten we als Gebouw-T sinds de oplevering in 2015 met weeffouten in de prognoses, waardoor we moesten interen op zogenaamde egalisatiereserves. Dat werd onverwacht opgelost door extra Covid middelen ten tijde van corona. Toen heb ik gesuggereerd om het poppodium en het theater samen te voegen in een eigen, zelfstandige organisatie en om daarbij ook het onderwijs een prominente plek te geven. Dat heeft uiteindelijk begin 2023 tot de fusie geleid.”

Een leven lang ontwikkelen

“We zijn in aansluiting daarop tot een heel eigen loon- en organisatiebeleid gekomen. Vanuit die transitie naar een nieuwe organisatie voor podiumkunsten bedacht ik: je moet kijken wat de behoefte is vanuit het personeel. Een leven lang ontwikkelen, die slogan, kwam toen net in zwang, waarbij dus meer vanuit een educatieve blik naar het werkzame leven wordt gekeken. Dat paste weer goed bij het onderwijs, maar het zou gek zijn om wel de techniek onderdeel te maken van zo’n traject, maar niet de rest van de organisatie. Dus die moest daar ook op aansluiten. Ik heb toen een stuurgroep met zwaargewichten uit het bedrijfsleven geformeerd, om echt grondig in beeld te brengen hoe je een nieuwe organisatie kunt inrichten vanuit de behoeften van het personeel, met als basisgedachte: ontwikkel een podiumkunsten organisatie die in de praktijk recht doet aan een leven lang leren en ontwikkelen. Het toeval wilde dat onze wegen toen net kruisten met een HR deskundige die vanuit de automotive wereld op zoek was naar een nieuwe uitdaging, en die bovendien op deze materie in Antwerpen kon afstuderen. Zo is het allemaal samengekomen in een eigen personeelsplan, dat ervoor zorgde dat medewerkers met heel verschillende achtergronden -gemeentelijk, poppodium, theater- allemaal een soortgelijk perspectief kregen aangeboden.”

Filmabonnement

“Iedereen beschikt hier nu over een eigen deel flexibel budget en over een budget vanuit je team om jezelf verder te ontwikkelen. Vooral voor de medewerkers vanuit de pop bood dat geheel nieuw perspectief. De horizon is ineens veel ruimer. Als je bijvoorbeeld van film houdt en je wilt een filmabonnement omdat dat je helpt bij je persoonlijke ontwikkeling, dan kun je dat gewoon bepleiten en wij dragen dan bij. Zo heb je nu mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen die je anders niet zou hebben.”

Kernwaarden

“Je moet je als podium verhouden tot de veranderende tijdgeest. Gen Z komt hier met een ander verhaal binnen dan de mensen uit mijn eigen tijd, je moet daar gevoel voor hebben. Per saldo gaat dat heel goed: als er een vacature is, weten de mensen ons massaal te vinden. En die vragen ons dan naar onze kernwaarden, waartoe ze zich kritisch verhouden -of het nou gaat om duurzaamheid, waarmee we al lang heel actief zijn, of het open staan voor meerstemmigheid. Dat is ook voor ons van belang: Bergen op Zoom is een stad van veel verschillende kleine clubjes. Daar kun je gemakkelijk buiten vallen. Maar niet bij ons – als je niet bij zo’n clubje hoort, ben je hier gewoon welkom. Mensen voelen dat. Daarom hebben we ook 200 vrijwilligers, die hier gezien worden en zich serieus genomen voelen. Die landen hier.”

Match

“Je voert met mensen over hun ontwikkeling het gesprek. De kern is wat je minimaal nodig hebt om te kunnen functioneren, daarbij moet je denken aan dingen als sociale hygiëne of BMT, dat is de vaardigheid om met een trekkenwand om te gaan. Het tweede niveau richt zich op het team en de onderlinge verhoudingen daarbinnen. Vervolgens kijk je naar de individuele behoeften voor iemands ontwikkeling – waar zit je kracht, je ambitie, je drijfveer, je weerstand, enzovoort: wat is je ambitie en wat heb je nodig om dat waar te maken? Maar ook: is het realistisch? Als die dingen kloppen vormt het een match met je LLO, je Leven Lang Ontwikkelen budget. Dat zijn we nu allemaal voor het tweede jaar aan het uitvinden -we moeten ook zelf zien: werkt het wat we bedacht hebben? Zo werd er vorig jaar bijvoorbeeld weinig gebruik gemaakt van het eigen flexibele budget. Daar moet je dan wel op hameren: we hebben honderden euro’s per persoon vrijgemaakt voor een periode van twee jaar, daar moet je wel wat mee doen.”

Oogkleppen

“Omdat ik me altijd betrokken heb gevoeld bij onderwijs, bij leren, is het voor mij redelijk vanzelfsprekend geweest om het zo te doen. Maar dat je het zo in kunt vullen is wel nieuw, zeker in onze sector. Het is ook van belang om jezelf te vernieuwen, er is geen reden aan te nemen dat je zelf geen oogkleppen op zou hebben. Zeker als de overtuiging zo diep zit als in onze sector -daarin ligt zowel onze sterkte als onze zwakte. Zo kunnen we ons als organisatie maar uiteindelijk ook als sector beter verhouden tot een snel veranderende wereld. En dat is goed werkgeverschap. Als je goed nadenkt over je personeelsbeleid wordt alles makkelijker – van onboarden tot uitvoering, van voortgang tot monitoring. Het wordt ook makkelijker om mensen te vervangen als dat nodig is en je voorkomt dat je in een organisatie komt te werken met allemaal dezelfde types.”

De boer op

“Het enige wat we eigenlijk missen zijn soortgelijke organisatie om mee te sparren. De relatie met de stad en de lokale politiek is heel goed, de governance is onlangs nog aangescherpt, organisatorisch staat de boel op de rails en we werken conform protocollen en codes. De personeelsvertegenwoordiging is ook op orde en we zijn zo georganiseerd dat we tijdig signalen krijgen. In dat opzicht zijn alle noodzakelijke knoppen om op te drukken aanwezig. Maar het is fijn om daarover ook het gesprek te kunnen voeren met soortgelijke organisaties, die zijn hier in Bergen op Zoom niet: hier is men of onderdeel van de amateurkunsten, of onderdeel van de gemeente. Daarom gaan we ook de boer op, en waren we bijvoorbeeld gisteren nog op werkbezoek bij Grenswerk in Venlo, in Vlaardingen bij de Kroepoekfabriek /Stadsgehoorzaal of eerder al bij MAS (Museum aan de Stroom) in Antwerpen. Welbeschouwd zijn we als poppodia eigenlijk allemaal MKB’ers, en die kennis moeten we actief delen, want dat gaan we nog hard nodig hebben.”

Werkenden in de culturele en creatieve sector kunnen bij ACCT voor verschillende activiteiten terecht die duurzame inzetbaarheid bevorderen. Zoals de Loopbaan APK en Vitaliteitscheck. Kijk voor een volledig overzicht van de activiteiten op de website van ACCT.

De inspanningen voor duurzame inzetbaarheid en goed werkgeverschap worden ondersteund met een subsidie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, in het kader van de Maatwerkregeling Duurzame Inzetbaarheid en Eerder Uittreden (MDIEU).