Rapport Berenschot over groeipotentie van culturele sector bijdragen aan maatschappelijke opgaven

16 juni 2023

Het rapport 'In de Schijnwerpers' is gisteren door Berenschot aan de Tweede Kamer aangeboden.

Het rapport is één van de onderleggers voor het Cultuurdebat in de Tweede Kamer van 29 juni met staatssecretaris Gunay Uslu. Het is een rapport dat veel aandacht verdient van de culturele sector, maar zeker ook van overheden en organisaties die actief zijn in andere maatschappelijke domeinen.

Ontdek hier direct het onderzoeksrapport In de schijnwerpers.

Onderzoeksvragen

De onderzoeksvragen waren:

Op welke manieren kan de culturele sector bijdragen aan maatschappelijke opgaven, en welke van deze manieren dragen tevens bij aan het verdienvermogen van deze sector?
Welke randvoorwaarden (inclusief eventuele stelselwijzigingen) zijn nodig om de bijdragen van de culturele sector aan maatschappelijke opgaven te kunnen verwezenlijken en om het verdienvermogen en de financiële stabiliteit van de sector te bevorderen?

Conclusies

De conclusies van Berenschot zijn:

Er zijn veel goede voorbeelden van bijdragen aan maatschappelijke opgaven. De culturele sector helpt bij het creëren van bewustwording, het bieden van handelingsperspectief en het bewerkstelligen van duurzame effecten.
De inkomsten van de culturele sector nemen echter nauwelijks toe. Ook deze bijdragen worden vooral gefinancierd uit bestaande culturele potjes, dus de taart wordt niet groter.
De grootste kans voor vergroting van het verdienvermogen ligt in maatschappelijk opdrachtgeverschap: het aanboren van bronnen uit andere sectoren die wél profiteren van de bijdragen die de culturele sector levert aan taaie vraagstukken in die sectoren.
Hierbij is publieke financiering van de culturele sector een noodzakelijke voorwaarde, om de basis te leggen van een culturele infrastructuur en de kern van de culturele activiteiten.
Inkomsten uit bijdragen aan maatschappelijke opgaven zijn geen alternatief voor publieke financiering, maar een plus hierop die de sector kan versterken.

Aanbevelingen

De negen aanbevelingen die zijn uitgewerkt in het rapport betreffen drie terreinen:

Aanbevelingen voor de aanstaande cultuurnota, gericht op de Tweede Kamer

Creëer experimenteerruimte in de subsidiesystematiek
Maak het maatschappelijke mogelijk maar stel het niet verplicht
Financier maatschappelijke (rand)programmering aanvullend

Aanbevelingen voor het herzien van het cultuurbestel per 2029, gericht op alle overheden met een rol in het cultuurbeleid

Stel publieke financiering zeker als basis voor publieke waarde
Stimuleer het werken aan opgaven met specifieke regelingen
Opereer met rijk, provincies en gemeenten als één overheid

Aanbevelingen voor het activeren van nieuwe bronnen, gericht op alle overheden en andere maatschappelijke domeinen

Spreek ministeries en overheden in andere domeinen aan
Dicht de value gaps tussen waardecreatie en revenuen
Zorg voor nationale, regionale en lokale intermediairs