Wat staat er in de cultuurbrief van de minister?

Maandag 12 maart heeft minister Van Engelshoven haar cultuurbrief Cultuur in een open samenleving gepresenteerd. De toespraak is hier te vinden. In de brief staan de thema’s uit het regeerakkoord (VVD, CDA, D66, CU) uitgewerkt. Verwacht dus geen ambitieuze vergezichten. Wat staat er dan wel in?

Eerste indruk van de brief Cultuur in een open samenleving
Cultuur heeft volgens de minister ‘in de eerste plaats een eigen, intrinsieke waarde’, waar naast ‘schoonheid en verfijning’ ook plek is voor ‘confrontatie en rauwheid’. De minister benadrukt meermaals dat Nederland een open en internationaal georiënteerde samenleving is. ‘De scherpe lijn tussen wat er hier in Nederland gebeurt, en wat zich buiten in de wereld afspeelt, is een fictieve’. Even verder: ‘Een open samenleving kan zich stilstand eenvoudigweg niet veroorloven. Kunst verzet zich tegen stilstand.’ Klinkt goed!

Van Engelshoven schetst veranderingen in de samenleving: deze ‘wordt de komende jaren steeds diverser, onder meer in de culturele achtergrond van haar bewoners’. Dat vraagt om een andere aanpak. Zo wil het kabinet door ‘meer aandacht voor andere kunstvormen en nieuwe generaties ook die groepen bereiken die zich misschien minder aangesproken voelen door de verhalen die nu in schouwburgen, concertzalen en musea wordt verteld’.

Houvast is belangrijk! 325 miljoen voor erfgoed
De minister signaleert ook veel onzekerheid en angst die doet teruggrijpen naar het eigene. ‘Een samenleving die louter uit vernieuwing en confrontatie bestaat, is onleefbaar en daarom is houvast belangrijk.’ Die houvast tracht het kabinet o.a. te faciliteren met 325 miljoen voor erfgoed. Het kabinet besteedt dit o.a. aan:

• het Wilhelmus als nationaal symbool op scholen;
• €17 miljoen voor schoolbezoek aan o.a. het Rijksmuseum;
• €50 miljoen voor het museaal aankoopfonds;
• €95 miljoen voor restauratie kerken en monumenten;
• €13,5 miljoen voor bestrijding leegstand kerken;
• €31,4 miljoen voor archeologie.

Muziek en talentontwikkeling?

• In 2018 is er eenmalig €5 miljoen extra beschikbaar voor de laatste aanvraagronde van de subsidieregeling Impuls muziekonderwijs.
• Verspreid over vier jaar is er €17,4 beschikbaar voor een nieuw gezamenlijk programma van de zes cultuurfondsen voor vernieuwing en talentontwikkeling. Hoe dit programma eruit komt te zien is niet duidelijk. 

Geen RIS,
Er komt geen regionale basisinfrastructuur (RIS), zoals de Raad voor Cultuur vorig jaar adviseerde. Daarover zegt de minister: 'Ik ben de afgelopen tijd veel in het land geweest. Ik heb gemerkt dat niemand zit te wachten op een grote stelselherziening. Waar wel behoefte aan is, is een betere samenwerking met de stedelijke regio's. Ik ga dit jaar met hen praten om te kijken waar we elkaar kunnen versterken’.

…wel regionale profielen
Op pagina 25 van de brief staat dat OCW in mei dit jaar bestuurlijk overleg gaat voeren over het opstellen van profielen. Van juni tot en met november moeten andere overheden (‘de regio’s’) met het culturele veld profielen opstellen. In 2019 gaat het Rijk vervolgens ‘participeren in proeftuinen die voortkomen uit de profielen’. Wat hiermee precies wordt bedoeld en wat die proeftuinen gaan opleveren, is onduidelijk.

Presentatie cultuurbrief
De presentatie op 12 maart werd omlijst met optredens van o.a. een acrobatische circusact met touwen, zes jonge dansers op muziek van Dvo?ák, een aria uit een opera en een optreden van het Rotterdams Philharmonisch. Bij dit laatste optreden werd er ook gebreakdancet door twee jongens.