Arbeidsomstandigheden in kleine organisaties blijven achter, ondanks toename RI&E

• Ga hier direct naar het rapport van de Arbeidsinspectie.
• Lees meer hier.
• Zie hier de wettelijke Arboverplichtingen op een rij.

Omdat de verschillen tussen kleine en grotere organisaties in het rapport opvallend groot waren, heeft de Arbeidsinspectie hierop een nadere analyse uitgevoerd. Deze verdieping, gepubliceerd in mei 2025, zoomt specifiek in op hoe kleinere bedrijven omgaan met risico’s op de werkvloer en welke rol de RI&E daarin speelt.

Waarom dit relevant is voor poppodia en sommige popfestivals

De bevindingen van de Arbeidsinspectie laten zien dat veel kleinere organisaties nog worstelen met het naleven van de Arbowetgeving, vooral rond de RI&E en het beheersen van risico’s op de werkvloer. Voor poppodia en festivals—waar vaak wordt gewerkt met tijdelijke teams, technische installaties, piekbelasting en nachtelijke uren—is een actuele en volledige RI&E essentieel. Niet alleen om aan de wet te voldoen, maar ook om de veiligheid van personeel, artiesten en bezoekers te waarborgen.

Een goed uitgevoerde RI&E helpt risico’s beter te herkennen én aan te pakken—en draagt bij aan een veilige en professionele werkcultuur binnen de sector.

Kleinere bedrijven lopen achter met arbowetgeving

Positief is dat het gebruik van de RI&E-tool is toegenomen. Het percentage bedrijven dat over een RI&E beschikt steeg van 50% naar 64%, vooral dankzij groei bij de kleinere ondernemingen. Toch blijkt dat veel kleine mkb-bedrijven nog altijd niet volledig of actueel aan de eisen voldoen. Dat roept bij de inspectie vragen op: zijn de risico’s daar echt lager of worden ze simpelweg minder goed aangepakt?

Uit het onderzoek blijkt dat juist in kleinere organisaties een goed uitgevoerde RI&E bijdraagt aan betere arbeidsomstandigheden. Zo steeg het aandeel bedrijven tot 4 werknemers met een RI&E van 37% (2019–2021) naar 56% (2022–2023). In bedrijven met 5–9 medewerkers liep dit op van 55% naar 68%, en bij bedrijven tot 49 medewerkers had zelfs 78% een RI&E.

Belangrijke risico’s worden onvoldoende beheerst

De inspectie keek ook naar vijf veelvoorkomende en ernstige arbeidsrisico’s: werken met gevaarlijke stoffen, fysieke overbelasting, werken op hoogte, aanrijdgevaar en machineonveiligheid. Hoewel deze risico’s bij kleinere bedrijven minder vaak voorkomen, is de beheersing ervan vaak onder de maat. Bij een derde van de kleine bedrijven komen gevaarlijke stoffen of onveilige machines voor, maar worden onvoldoende maatregelen getroffen. Ook grotere bedrijven hebben hierin nog stappen te zetten: bij ruim een kwart van de grote bedrijven (meer dan 100 medewerkers) is de bescherming tegen gevaarlijke stoffen ontoereikend.

Minder aandacht voor voorlichting en toezicht

Een opvallende bevinding is dat het percentage bedrijven dat werknemers actief voorlicht en instrueert over veilig werken, is gedaald. Dit terwijl dit expliciet in de Arbowet staat. Waar in 2019–2021 nog 73% van de bedrijven voldeed aan deze verplichting, is dat in 2022–2023 teruggelopen naar 62%. Voorlichting kan plaatsvinden via inwerkprogramma’s, cursussen, toolboxmeetings of uitleg over nieuwe apparatuur, maar dit gebeurt steeds minder systematisch.

Psychosociale belasting vaak onvoldoende aangepakt

Ook op het gebied van psychosociale arbeidsbelasting (PSA) schieten vooral kleinere bedrijven tekort. Werkgevers zijn wettelijk verplicht om beleid te voeren op dit vlak, maar ongeveer de helft van de kleine organisaties doet dit niet. Waar wél maatregelen zijn getroffen, ligt de focus meestal op werkdruk. Andere vormen van PSA, zoals discriminatie of intimidatie, blijven onderbelicht. Opvallend is dat ongewenst gedrag vaker voorkomt in grotere bedrijven: bij bedrijven met meer dan 100 medewerkers is er in 49% van de gevallen sprake van intern ongewenst gedrag, tegenover 9% bij kleine bedrijven (5–10 medewerkers).

Ondersteuning voor onze sector: handreiking PSA

Om werkgevers in de podiumkunstensector en de entertainmentbranche te ondersteunen bij het voorkomen en aanpakken van psychosociale arbeidsbelasting (PSA), is er een specifieke handreiking ontwikkeld. Deze biedt concrete oplossingen en maatregelen om risico’s zoals werkdruk, ongewenst gedrag en discriminatie tijdig te signaleren én aan te pakken.

De handreiking helpt bij het opzetten van beleid en het nemen van praktische stappen voor een veilige en respectvolle werkomgeving—zowel voor medewerkers als voor freelancers en vrijwilligers. Hiermee kunnen organisaties invulling geven aan hun wettelijke verplichtingen en bijdragen aan een gezonde werkcultuur in de sector.

Zie ook de pagina op deze website over sociale veiligheid. 

Veiligheidscultuur sterker bij bedrijven met een goede RI&E

Er is een duidelijk verband tussen een goed uitgevoerde RI&E en een positieve veiligheidscultuur op de werkvloer. Bedrijven die hun risico’s goed in kaart hebben gebracht, nemen vaker passende maatregelen, betrekken werknemers actief bij arbozorg en bevorderen een open aanspreekcultuur rondom veiligheid. De aanwezigheid van een plan van aanpak, preventiemedewerker en regelmatige instructie draagt hieraan bij.

Opvallend is dat bij kleinere bedrijven de positieve impact van een RI&E nog sterker is dan bij grote bedrijven. Zelfs een onvolledige of verouderde RI&E blijkt meer effect te hebben dan géén RI&E. Alleen al het proces van inventariseren leidt vaak tot bewustwording en actie. Voor grote bedrijven geldt dit verband minder; daar is de kwaliteit van de RI&E bepalend voor het effect.

Kleine stappen kunnen grote impact hebben

De bevindingen onderstrepen het belang van toegankelijke ondersteuning voor kleinere bedrijven bij het opstellen van een RI&E en het opzetten van een plan van aanpak. De SER heeft hier in zijn Arbovisie 2040 ook aandacht voor gevraagd.

Hoewel het aantal bedrijven met een RI&E dus groeit, is de kwaliteit vaak nog onvoldoende. Zo is in 35% van de gevallen de RI&E niet actueel, niet volledig of niet adequaat. Vaak ontbreken risico’s die specifiek gelden voor kwetsbare groepen, zoals jongeren of zwangere medewerkers. Ook is er nog winst te behalen in het bijhouden en actualiseren van de RI&E, in samenspraak met werknemers.

Niet naleven Arbowet soms uit onwetendheid

Werkgevers die geen RI&E hebben, doen dat om uiteenlopende redenen: van onwil en gemakzucht tot financiële overwegingen of gebrek aan kennis. Soms realiseren bedrijven zich niet eens dat ze hiermee de wet overtreden. De Arbeidsinspectie houdt bij handhaving rekening met deze motieven, maar blijft benadrukken dat de RI&E een wettelijke verplichting is én een essentieel instrument om veilig en gezond werken te bevorderen.

PodiumRIE: speciaal voor onze sector

De Arbeidsinspectie wijst erop dat vooral kleinere organisaties moeite hebben met het naleven van arboverplichtingen, zoals het opstellen van een RI&E. Voor poppodia en festivals is er gelukkig een passende oplossing: de vernieuwde PodiumRIE, sinds januari 2024 beschikbaar.

Deze sector-specifieke RI&E bevat alle verplichte onderdelen, én is toegespitst op de praktijk van de podiumkunsten. Denk aan onderwerpen zoals fysieke belasting bij dansers of het gebruik van gevaarlijke stoffen bij kap & grime. Met een RI&E breng je risico’s in kaart én maak je een plan van aanpak om die risico’s te beheersen—zodat je personeel, vrijwilligers en bezoekers veilig kunnen werken en genieten.

Extra voordeel voor kleine organisaties

Gebruik je de erkende PodiumRIE en heb je maximaal 25 medewerkers? Dan ben je vrijgesteld van de verplichte toetsing door een arbodienst of deskundige. Dat scheelt tijd én geld. Kortom: met de PodiumRIE voldoe je aan de wet, vergroot je de veiligheid op de werkvloer én maak je het jezelf niet onnodig moeilijk.